• 1. اهمیت مهارت‌های اجتماعی :

بسیاری از کودکان دارای ناتوانی فاقد مهارت‌های اجتماعی ضروری برای کسب تعاملات اجتماعی مثبت با همسالان و بزرگسالان هستند و این مهارت‌ها را از راه مشاهده هوشمندانه به دست نمی­آورند . برخی از مولفان در بازنگری ادبیات پژوهش نتیجه گرفتند که کودکان دارای ناتوانی تعامل پایین تری با همسالان عادی دارند و کمتر توسط آن ها پذیرفته می­شوند (فارمر و همکاران^[۳۴]، ۱۹۹۶) . با توجه ‌به این که این کودکان اغلب دچار مشکلات اجتماعی می­شوند ، ‌بنابرین‏ عزت نفس ، رضایت شخصی و رشد آن ها نیز تحت تأثیر قرار ‌می‌گیرد ودرنتیجه نگرش مثبت همسالان نسبت به آموزش آن ها منفی می­ شود(موریس^[۳۵]، ۲۰۰۲). همچنین برخی شواهد نشان می­ دهند نارسایی درمهارتهای اجتماعی مورد نیاز برای برقراری تعاملات مثبت با معلم و همسالان می ­تواند منجر به مشکلات تحصیلی ، اجتماعی و هیجانی گردد که می‌تواند اثرات منفی در زندگی آینده داشته باشد(کالدارلا و مرل^[۳۶]، ۱۹۹۷). به طور کلی ، ضرورت مداخلات مربوط به مهارت‌های اجتماعی در همه افراد به ویژه افراد دارای ناتوانی را می توان با توجه به نتایج پژوهش های متعدد صورت گرفته ، به صورت زیر بیان کرد :

1. 1. فقدان مهارت‌های اجتماعی مناسب ، اصلی ترین عامل در شکست افراد دارای ناتوانی در جایابی­های اجتماعی و دلیل از دست دادن شغل ‌می‌باشد .

1. 1. آموزش مهارت‌های اجتماعی می ­تواند با عث کاهش در تعداد رفتارهای نامناسب در کلاس درس مانند پرخاشگریو بهبود روابط شخصی دانش آموز با همسالان و بزرگسالان شود .

1. 1. آموزش مهارت‌های اجتماعی باعث کاهش رفتارهای بزهکارانه می شود.

1. 1. آموزش مهارت‌های اجتماعی باعث افزایش یکپارچه سازی افراد دارای ناتوانی با افراد عادی می­ شود (فرتی و همکاران^[۳۷]، ۱۹۹۳).

1. تحول عاطفی و اجتماعی کودکان ظرفیت دانش آموزان را برای تمرکز بر فعالیت‌های تحصیلی ، بهبود سلامت روانشناختی کلی و کاهش مشکلات رفتاری افزایش می­دهد .

   1. نمونه هایی از مهارت‌های اجتماعی :

‌در مورد سیاهه­ی­­ قطعی مهارت‌های اجتماعی مورد نیاز توافق چندانی وجود ندارد. برخی مطالعات تنها مهارت‌های اجتماعی آشکار مانند تقاضا کردن ، مشارکت ، و شروع تعامل را در نظر گرفتند. برخی از مولفان مهارت‌های مشابهی را ارائه داده‌اند و آنهارا تحت سازه یا ‌گروه‌های وسیع تر مهارت‌ها مانند مهارت‌های برقراری ارتباط و مهارت‌های بقا تقسیم بندی کردند . برخی از پژوهشگران به طور مکرر رفتار هایی را با عنوان مهارت‌های اجتماعی در نظر گرفتند.کالدارلا و مرل^[۳۸](۱۹۹۷) ، طبقه بندی از مهارت‌های اجتماعی کودکان به منظور داشتن تعامل مثبت با افراد بزرگسال و همسال را تهیه کردند.این طبقه بندی به پنج بعد تقسیم شده است:

• • مهارت‌های روابط با همسالان .

• • مهارت‌های خود مدیریتی .

• • مهارت‌های تحصیلی .

• • مهارت‌های اطاعت و پیروی.

• مهارت‌های جرئت ورزی .

بعد مهارت‌های ارتباط با همسالان شامل تعریف و تمجید از دیگران ، پیشنهاد کمک دادن ، دعوت از دیگران به بازی یا برقراری تعامل ، شروع مکالمه یا مهارت‌های رهبری می‌باشد . بعد مهارت‌های خود مدیریتی شامل مهارت‌های مانند کنترل خلق ، پیروی از قواعد ،مصالحه در هنگام مناسب ، پذیرش انتقاد ، و مشارکت داشتن در موقعیت های گوناگون است . مهارت‌های مطالعه مستقل مانند انجام تکالیف ، پیروی از دستورات معلم ، نظم مطلوب داشتن و به طور مناسب تقاضای کمک خواستن ، در بعد مهارت‌های تحصیلی قرار ‌می‌گیرد . بعد مهارت‌های اطاعت و پیروی شامل اطاعت از دستورات ، پیروی از قواعد ، مشارکت داشتن ، پاسخدهی مناسب و انجام تکالیف ‌می‌باشد و بعد مهارت‌های جرئت ورزی نیز شامل شروع مکالمه ، دعوت از دیگران برای برقراری تعامل ، اعتماد به نفس ، معرفی خود به دیگران و ابراز احساسات است .

کالدارلا و مرل^[۳۹](۱۹۹۷) ، تصدیق کردند بسیاری از مهارت‌های همپوش با هر بعد وجود دارد و این پنج بعد نه به طور کلی از هم مجزا هستند و نه کاملاً متصل . آن ها همچنین نتیجه گرفتند که مهارت ها ممکن است در سنین مختلف تفاوت داشته باشند . به عنوان مثال همدلی ممکن است که یک مهارت اجتماعی باشد که در طی دوره نوجوانی لازم باشد. شواهد اندکی وجود دارد که کدام مهارت‌های اجتماعی برای کودکان دارای ناتوانی برای به دست آوردن تعامل مثبت با همسالان و بزرگسالان ضروری است (گرشام ، ۱۹۸۱). گرشام پیشنهاد کرد که مهارت‌های انتخاب شده برای آموزش باید بر اساس این نکته باشند که کدام مهارت‌ها، کودکان دارای نارسایی های مهارت‌های اجتماعی را از کودکان دارای مهارت‌های اجتماعی مناسب مجزا می­سازند . کالب و هانلی- مکس ول^[۴۰] (۲۰۰۳) از والدین به عنوان منبع تعیین اینکه کدام مهارت‌های اجتماعی در جهت گسترش روابط موفقیت آمیز کودکان دارای ناتوانی مفید است ، استفاده کردند . مهارت‌های شناسایی شده توسط والدین عبارت بودند از : مهارت‌های ارتباطی مؤثر ، درک سر نخهای اجتماعی و توانایی ابراز تفکرات و احساسات که می ­توانند به مقوله هایی شامل خود آگاهی ، خود کنترلی ، خود مدیریتی ، همدلی، و همراهی کردن با دیگران گروه‌بندی شوند. مک کونل و ادوم^[۴۱] (۱۹۹۹)، دریافتند که مهارت‌های مورد نیاز برای تعاملات موفق با بزرگسالان از مهارت‌های مورد نیاز برای ارتباط با همسالان متفاوت هستند . در هر صورت با توجه ‌به این که دلایل قطعی وجود ندارد که کدام مهارت‌ها برای کدام نوع تعامل ضروری هستند ، اکثر متخصصان اعتقاد دارند که سنجش پیش از اموزش مهارت‌های اجتماعی بسیار مهم است .

• 1. سنجش مهارت‌های اجتماعی :

سنجش یک گام ضروری در اموزش مهارت‌های اجتماعی است . سنجش مهارت‌های اجتماعی دارای اهداف متعددی است . سنجش­ها می ­توانند به صورت فردی یا گروهی جهت غربالگری قابلیت اجتماعی کلی و برای جمع‌ آوری اطلاعات درباره ی ماهیت مشکلات مهارت‌های اجتماعی دانش آموز استفاده شوند . همچنین سنجش می‌تواند برای کمک به طراحی و ارائه­ آموزش، انتخاب و اصلاح برنامه درسی ، بازبینی و ارزیابی پیشرفت دانش اموزان در اموزش مهارت‌های اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد(سوگای و لویس^[۴۲] ، ۱۹۹۶) .

• 1. الگوی نارسایی مهارت‌های اجتماعی :