۲. رعایت دستور یا تعلیمات دولتی ۱۰۵
ب: عوامل توجیه‌کننده اختیاری ۱۰۵
۱. داشتن مجوز دولتی ۱۰۵
۲. رعایت معلومات علمی‌و فنی زمان انجام فعالیت ۱۰۵
گفتار سوم: راه‌های جبران خسارت ۱۰۶
مبحث سوم: دادرسی مربوط به حق انسان بر محیط زیست ۱۰۷
گفتار اول: خواهان دعوی ۱۰۸
الف: خواهان ۱۰۹
گفتار دوم: خوانده دعوی ۱۱۰
گفتار سوم: دادگاه صالح و محل اخذ و مصرف خسارت ۱۱۱
الف – محیط زیست و خسارت زیست محیطی ۱۲۰
ب- معیار ارزیابی غرامت ۱۲۲
ج- آیین اجرا ۱۲۴
پیشنهادات ۱۲۷
نتیجه‌گیری ۱۲۷
فهرست منابع و مآخذ ۱۲۷
الف) کتب ۱۲۷
ب) قانون ۱۳۰
ج) انگلیسی ۱۳۰

چکیده:

از جمله مسائل جدیدی که در عرصه حقوق مطرح شده است بحث حقوق محیط‌زیست و مطالب مربوط به آن است که یکی از آن مطالب، «حق انسان بر محیط‌زیست» است. منظور از این عنوان بهره‌برداری متعادل و متساوی همه نسل‌ها از مواهب طبیعی است و علت طرح آن هم این است که امروزه بی‌محابا این مواهب مورد تاحت و تاز انسان‌های فرصت‌طلب و سودجو قرار می‌گیرد که زیان‌های عدیده‌ای را به دنبال خود خواهد داشت و از جمله آن زیان‌ها محروم شدن نسل‌های آتی از زیبائی‌های طبیعت است و از جمله آن زیان‌ها تنگ شدن عرصه زندگی بر انسان‌هایی است که در عصرهای آینده پا به عرصه وجود می‌گذارند، سوراخ شدن لایه ازن بر اثر کثرت گازهای گلخانه‌ای و آلوده شدن فضای شهرها به خاطر کثرت استفاده از وسایل بنزینی و گازوئیل‌سوز و بروز ده‌ها رقم بیماری ریوی و کلیوی و عروقی از جمله آن زیان‌هاست. بالاخره انسان‌های بعد نیز حق حیات و تنفس در این اجتماع را دارند. نکته مهم‌تر این که در کنار هر حقی تکلیفی نیز هست و حق انسان‌های محیط‌زیست، تکلیف همین انسان‌ها و تکلیف دیگر انسان‌ها را به دنبال خود دارد که در این پایان‌نامه مورد گفتگو قرار گرفته است و از جمله افرادی که تکلیف متوجه آنان است دولت‌ها هستند که وظیفه مراقبت بیشتر از عرصه‌های طبیعی را دارند که در اصول ۴۵ و ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
کلید واژه‌ها : حق، تکلیف، محیط‌زیست، انسان.

مقدمه

الف) بیان مسأله تحقیق

مسأله مورد گفتگو در این پایان‌نامه عبارت از «حق انسان بر محیط‌زیست» است و شالوده اصلی بحث آن است که انسان‌های این کره خاکی چه حقی از بهره‌مندی از مواهب طبیعی دارند، ایا مواهب طبیعی متعلق به یک نسل است یا تمام نسل‌ها و راه‌کارهای حفاظت از طبیعت برای استفاده انسان‌های آینده از محیط‌زیست چیست؟ و چه آثاری بر عدم رعایت این حق مترتب می‌گردد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

ب) اهمیت تحقیق

محیط‌زیست بخشش الهی برای تمام نسل‌هاست و تا تمام آنان به تاراج انسان‌های سودجو نرفته است و فرزندان آینده را محروم از این بخشش الهی نکرده باید به راه‌های جلوگیری از تاراج آن پرداخت.

ج) ضرورت تحقیق

گاهی نسبت به برخی مسایل حیاتی و مهم سهل‌انگاری می‌شود تمام دنیای ما یک محیط‌زیست بیشتر ندارد که متعلق به همه افراد بشر فعلی و آتی است و باید برای حفاظت از آن‌ها فکری کرد.

د) سؤالات تحقیق

الف) سؤال اصلی
انسان چه حقی بر محیط‌زیست دارد و قلمرو آن کجاست؟
ب) سؤال فرعی
۱. مبنای حق انسان بر محیط‌زیست چیست؟
۲. آثار حق انسان بر محیط‌زیست کدام است؟
۳. رابطه حق وتکلیف در مورد محیط‌زیست انسانی چیست؟

هـ )فرضیه‌ تحقیق

۱. انسان همان طور که در محیط‌زیست تکلیف دارد حق هم دارد و قلمرو آن استفاده متعادل است.
۲. مبنای حق انسان بر محیط‌زیست آیات و روایات و قواعد فقهی و عقل است.
۳. اثر حق بر محیط‌زیست استفاده بهینه از آن و ضامن بودن در مقابل زیاده‌روی در استفاده است.

و) پیشینه تحقیق

در این زمینه به صورت خاصی پایان‌نامه‌ای تنظیمنشده است و کتابی نوشته نشده است و به صورت پراکنده در برخی آثار مطالبی ذکر شده که ما آن را جمع‌ آوری و ارائه نموده‌ایم.

ز) ساختار تحقیق

تحقیق فعلی در یک مقدمه و سه فصل و یک خاتمه صورت پذیرفته است در فصل اول به کلیات و در فصل دوم به مبانی و در فصل سوم به بحث از آثار پرداخته‌ایم ودر خاتمه نیز همین پیشنهاداتی و نتیجه‌گیری از تحقیق پرداخته‌ایم.

فصل اول:

کلیات

مبحث اول:

تعاریف

• منطقه چهارم، محل سکونت طبقه ممتاز، مرفه و بعضاً متوسط شهری است.

• • منطقه پنجم، شامل حومه­های خوابگاهی و شهرکهائی است که ساکنین آنها، برای اشتغال در شهر در طول روز به شهر می­روند و عصرها مراجعت می­ کنند.

  (( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

به اعتقاد برگس در شهرهای بزرگ، این مناطق پیوسته متراکم می­شوند و جابجایی مؤسسات و مردم از منطقه­ای به منطقه دیگر به طور مداوم انجام می­ شود (شکویی، ۱۳۸۷، ۵۱۱ ).
۲-۷-۲- ساخت قطاعی شهر(نظریه همرهویت)
با ارائه یک الگوی بسط یافته و در انتقاد به الگوی منطقه بندی برگس، هومر هویت نظریه ساخت قطاعی شهر را در سال ۱۹۳۹ بیان کرد(شکویی و موسی کاظمی،۱۳۸۸، ۱۳۵) نظریه هویت متأثر از نظریه ارنست برگس بود با این تفاوت که در نظریه همرهویت گسترش شهر به جای قالبهای دایره­ای و جانبی به صورت قطاعی از دایره و در شکل شعاعی است که از مرکز شهر آغاز شده و در طول راه­های اصلی پیش می­رود یادآوری این نکته ضروری است که نظریه ساخت قطاعی شهر سالها قبل از همرهویت بوسیله ویلیام هرد مطرح شده بود . ویلیام هرد معتقد است که «شهر در همه جهات به نسبت توسعه نمی­یابد زیرا راه های عبور در جهات مختلف شهر با هم اختلاف دارند و همین مسئله است که در قیمت زمین­های شهری موثر می­افتد. هویت در طرح پیشنهادی خود علاوه بر فاصله، جهت را نیز از مرکز شهر رو به پیرامون و حاشیه شهری مورد توجه قرار داد چرا که توسعه شهری همیشه به مانند قشر حلقه­ای متحدالمرکز انجام نمی­گیرد گاهی این توسعه قطاعی شکل به محور شعاع معینی از مرکز رو به پیرامون شهر در حال گسترش است. بر طبق نظریه «هویت»استقرار ساکن انسانی به تبع شرایط اقتصادی گروه ­های اجتماعی در جهت و سمت معینی از شهر شکل می­گیرد آنجا که عوارض ناهنجار جغرافیایی وجود ندارد و فضاهای باز و شرایط زیست محیطی مناسب وافق های آرام بخش طبیعی را با چشم اندازهای زیبا بتوان در اختیار طبقه مرفه جامعه گذاشت. همان گونه که جامعه مرفه شهر شیکاگو همه در کنار دریاچه میشیگان سکنی گرفته­اند. بنابر عقیده هویت گروه ­های درآمدی متفاوت در شهربه جای سکونت در دوایر دور مرکز، در بخش­های مجزا که تشخیص پذیرند، زندگی می­ کنند. این بخش­ها دربرگیرنده واحدهای همسایگی هم سنخ بوده و مترصد رشد در طول خطوط ارتباطی در جهات مربوط مربوط به خود هستند. در این الگو نواحی مسکونی گروه ­های پر درآمد از یک یا دو طرف با نواحی گروه ­های درآمدی متوسط همسایه می­ شود. مضاعف بر این، مناطق دارای اجاره­بهای بیشتر بسوی زمین بلند دور از خطر سیل ومردابها گرایش می­یابند. مناطق مسکونی گروه های کم درآمد با تراکم بسیار بالا به سبک مشابه، امّا به صورت جانشین و جایگزین به طرف واحدهای همسایگی ثروتمند رشد می­ کند آنها در فاصله نزدیک به بخش صنعتی و در مجاورت مناطق مسکونی گروه ­های متوسط جامعه مکان­ یابی می­ کنند (خمر، ۱۳۸۵ ،۱۵۸).
۲-۷-۳- نظریه ساخت ستاره­ای شهر
نظریه ساخت دایره­ای شکل شهر، نمودار حالت یک شهر ساکن و ثابت نمی ­باشد. بلکه دراغلب موارد به علت رشد و توسعه شهر، متحرک و غیرثابت است. توسعه شهر می ­تواند به دو صورت عملی باشد: یا دراطراف خود توسعه پیدا کند، و یا به وسیله عمل تمرکز درداخل آن رشد پیدا نماید.
به موازات افزایش جمعیت، سازمانها و تاسیسات بخش مرکزی شهرها، مراحل مختلف اکولوژی شهری( جدایی گزینی، هجوم و جایگزینی ، توالی و تسلسل و…) ظاهر می­ شود و در اثر ایجاد موج توسعه، شهر به نواحی اطراف و بیرونی خود توسعه مییابد. حرکت جمعیت، تاسیسات، صنایع و سازمانهای شهری به اطراف شهرها، به یک شکل عمل نمی­نمایند و از جهات مختلف شهر به سوی ناحیه مرکزی شهر، به یک مقیاس صورت نمی­گیرند. در مقابل توسعه شهر، وجود موانع طبیعی مانند شیبهای تند، تپه­ها و کوهها، عاملی بازدارنده است، و لذا شهر یا بدان جهات توسعه پیدا نمی­کند و یا درصورت توسعه، مشکلات و افزایش هزینه­هایی را به دنبال دارد.
درجریان دگرگونیهایی که درنتیجه عملکرد امکانات حمل و نقل و شبکه راه ها در سطوح شهری مشاهده می­گردد، شکل دایره­ای مناطق متحد المرکز تعدیل یافته و به شکل شعاعی و یا ستاره­ای تبدیل می­ شود و به توسعه شهر، ساخت ستاره­ای می­بخشد (شیعه،۱۳۸۸، ۶۳).
۲-۷-۴- ساخت چند هسته ای(نظریه چانسی هاریس وادوارد آلمن)
چنسی هریس و ادوارد اولمن با بهره گرفتن از نظریه­ های مناطق دایره­ای شکل ارنست برگس و ساخت قطاعی همر هویت به تنظیم وارائه نظریۀ تازه­ای توفیق یافتند که در جغرافیای شهری با عنوان «ساخت چند هسته­ای » معروف است. این دو جغرافیدان عقیده دارند استفاده از زمین­های شهر اغلب در اطراف چند هسته مستقل شهری ظاهر می­ شود نه در کناره­های یک هسته یا یک مرکز معیّن. در این نظریه هسته و مرکز به عواملی اطلاق می­گردد که در اطراف ان امکان توسعه شهر وجود دارد، مانند عوامل مسکونی، صنعتی، دانشگاهی، خرده فروشی، عمده فروشی، مذهبی، زیارتگاهی و گذران اوقات فراغت. به عبارتی دیگر یکی از علل پیدایش هسته­های شهری، وجود فعالیتهای معیّن و تخصصی در منطقه یا گوشه ­ای از شهر است(شکویی، ۱۳۸۷، ۵۲۰-۵۲۲).
در بیشتر شهرها پنج منطقه یا هستۀ کاملاً مشخص دیده می­ شود:(شکویی، ۱۳۸۷، ۵۲۳ ).
۱- بخش مرکز تجارت شهر ۲- منطقه عمده فروشی و صنایع سبک در مجاورت مرکز مهم حمل و نقل شهری؛ ۳-منطقه صنایع سنگین در حاشیه امروزی شهرها ۴- مناطق مختلف مسکونی ۵- حومه­های خوابگاهی اطراف شهرها
۲-۷-۵- ساخت عمومی شهر (نظریه رابرت دیکنسن)
بر اساس نظریه رابرت دیکنسن، محدوده­های ساخت شهر به قرار زیر است:
الف – منطقه مرکزی: شامل مرکز و بخش قدیمی شهر، که مجموعه ­ای ازمراکز عمده فروشی، خرده فروشی، تجاری و اداری و بخشی از واحدهای مسکونی است.
ب- منطقه میانی: که شامل یک منطقه مسکونی متراکم می­ شود و صنایع سبک کوچک را نیز، درخود جای داده است.
ج- منطقه بیرونی: که اصولاً به عنوان یک منطقه مسکونی بشمار می ­آید. این منطقه، منطقه­ای باز با فضا­های پر وسعت و پارکهای عمومی است. دراین منطقه، خصیصه­ های شهری در محل تقاطع وسایل ارتباطی، یک هسته قدیمی، یک بازار محلی، یک روستا یا هسته کهن صنعتی شکل یافته و همه جا گیر می­ شود.
د- حاشیه شهر یا مرزهای ده­شهر: که یک منطقه بیرونی حومه شهری است و آنسوی مرزهای اداری شهر واقع شده است و یک حوزه پروسعت روستایی به شمار می­رود. با توسعه شهر، مناطق مسکونی پیش رفته و صنایع جدید درمسیر راه های ارتباطی مهم و دراطراف شهرکها و روستاها ایجاد می­شوند (شیعه،۱۳۸۸، ۶۵).
۲-۷-۶- ساخت طبیعی شهرها
اساس این نظریه بر ویژگی­های جغرافیایی شهر استوار است، بدین سان که مشخصات طبیعی شهر و خصوصیات فرهنگی مردمی که در آن زندگی می­ کنند، ساخت حوزه طبیعی شهر را مشخص می­ کند. این نظریه به طبیعت انسان و فرهنگ او بیش از موقع فیزیکی سکونتگاه های شهری اهمیت می­دهد، می­توان گفت ساخت شهر در این نظریه یک ساخت گروهی و اجتماعی است. اصول کلی این نظریه درباره جامعه شهری و ساخت شهر اینست که پیروان و افراد یک مذهب، یک نژاد، یک ملت یا یک گروه ویژه فرهنگی سعی دارند در حوزه هم­کیشان و هم نژادان خود زندگی کنند (شکویی، ۱۳۸۷، ۵۲۸).
۲-۷-۷- ساخت خطی- کریدوری
درگذشته شهرها به همراه عوامل چندی توسعه ستاره­ای شکل می­یافتند و در این توسعه، اوج تراکم در طول راه­آهنهای شعاعی، خطوط ارتباطی سریع و خطوط واگونهای برقی دیده می­شد، ولی در سالهای اخیر، ایجاد بزرگراهها و استفاده از اتومبیلها و ترامواها زمینه توسعه شهرها را فراهم کرده و بتدریج زمین­های آزاد و برهنه حوزه ­های شهری زیر پوشش تأسیسات و سازمان­های مردمی قرار گرفته است. توسعه کریدورها با امکانات مساعد و قابلیت دریافت همه نیاز­ها و خواسته­ های جوامع قرن بیستم، یکی از عوامل اصلی توسعه شهری در سالهای اخیر است که اسکلت بندی و قالبهای آن را بزرگراه­های جدید و خطوط آهن برقی سریع السیر، همزمان و با هم شکل داده­اند (شکویی ،۱۳۸۷، ۵۳۴).
درسیستم خطی یا کریدوری، بعضی از شهرها وظایف جدیدی را می­پذیرند و برتر و سریعتر از سایر شهرها به توسعه خود می­پردازند و مرزهای شهرهای متروپلیتین را گسترش می­ دهند. بهم پیوستگی شهرهای حوزه ­های متروپلیتین یه صورت خوشه­ای یا خطی، در طول یک کریدور سازمان می­یابد و شکل می­گیرد و گاهی با توجه به معیارهای ویژه جغرافیایی، مگالوپلیس به وجود می ­آورد(شیعه، ۱۳۸۸، ۶۷).
۲-۸- الگوی گسترش شهرهای جهان
بروز انقلاب صنعتی در قرن ۱۸ و ۱۹ تحولات بزرگی را در عرصه شهرها بوجود آورد که مهمترین آن افزایش جمعیت زیاد شهرها و به طبع آن گسترش کالبدی و فیزیکی این شهر­ها بود که نمونه بارز آن ظهور کلان شهرها بود. مهمترین نتیجه افزایش شدید جمعیت شهری، فشارهایی است که به دلیل تقاضاهای زیاد برای اقامت و خدمات وابسته به آن، بر روی زمین وارد می­ شود و این فشارها نیز با رشد بی­رویه جمعیت ناشی از مهاجرتهای روستا به شهر شدید­تر می­شد. پس از جنگ جهانی دوم عمده­ترین الگوی رشد شهری، الگوی شهر ماشینی و به صورت پراکنش شهری بوده است. الگویی که به صورت کم تراکم رخ داده و پیامدهای ناگوار زیادی را همچون نابودی زمین­های کشاورزی، مشکلات خدمات رسانی به دنبال داشته است .بروز این نارسائی­ها سبب گشته است تا کشورهای توسعه یافته از دهه ۱۹۷۰ درانطباق با پارادایم توسعه پایدار در جستجوی الگوی پایدارتر شهر باشند و در همین راستا جهت دستیابی به تراکم­های بالا، توسعه درونی شهرها، کاهش مصرف فضا، انرژی و افزایش دسترسی شهروندان به خدمات شهری الگوی شهر فشرده تعریف و معرفی گردد (مختاری ملک آبادی، ۱۳۹۱، ۹۶). اگرچه تصاحب و تملک سطح اراضی شهری در مقیاس­های مختلف پیش از پیش صورت می­گیرد، ولی نوع مصرف زمین، به دلیل تمایزات جمعیتی، فرهنگی، تولیدی و صنعتی، از کشوری به کشور دیگرمتفاوت می­باشد.برای روشن شدن بحث ابتدا گسترش شهری را در جهان در کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و سپس در ایران مورد بررسی قرار می دهیم و از هر کدام چند شهر را به عنوان نمونه، مورد بررسی قرار می­دهیم.
۲-۸-۱- الگوی گسترش شهری در کشورهای توسعه یافته
گسترش شهری در کشورهای در حال توسعه با کشورهای توسعه یافته از جهت علل، فرایند و شکل آنهاکاملاً با یکدیگر متفاوت است و به تبع آن سیاست­های گسترش شهری نیز در هرکدام از این کشورها شکل ویژه­ای دارد. می­توان گفت افزایش روند جمعیتهای شهری به پدیده انقلاب صنعتی برمی­گردد. پیدایش و اهمیت این پدیده متناسب با درجه و سطح صنعتی شدن کشورهاست. در اروپا، انگلستان صحنه اولین نمایش این جنبش است، امری که در نخستین سرشماری سال ۱۸۰۱ محسوس می­باشد. در فرانسه و آلمان این جنبش در سالهای ۱۸۳۰ احساس می­گردد». به عقیده پیترهال آنچه در توسعه روز افزون روند شهرنشینی تاکنون بیش از هر عاملی موثر بوده است، انقلاب صنعتی و تحولات ناشی از آن است (حسین زاده دلیر،۱۳۸۸، ۱۱۰). بنابراین عوامل رشد شهری را در کشورهای توسعه یافته می­توان در تحولات پیچیده اقتصادی، فنی که اساس انقلاب صنعتی بوده ­اند نظیر توسعه وسایل حمل و نقل، ازیاد جمعیت کشورهای پیشرفته، مشاغل در بخش خدمات، عوامل اجتماعی و رشد جمعیت به عنوان نیروی اقتصادی، رشد حومه­های مسکونی وسیع در اطراف شهرهای بزرگ دانستند.
روند حاکم بر توسعه شهری در این کشورها عبارتند از: (۲۳۵، ۲۰۰۰، Merlin).
دوره اول: گسترش­های شهری که خارج از منطقه شهری اتفاق افتاد.
دوره دوم: گسترش­های شهری در نواحی که در داخل منطقه شهری اسقرار یافته­اند.
دوره سوم یا امروزین آن:گسترش شهر در تداوم با شهر اصلی (مرکزی) که در واقع ادامه گسترش کالبدی شهر­های قدیمی و یا شهر­های جدید است.
به عبارت دیگر در کشور­های توسعه یافته انگیزه اولیه توسعه شهری بعد از تحولات انقلاب صنعتی و خصوصاً در قرن ۱۹ در انگلستان در مورد سر و سامان دادن به زندگی ماشینی و ارتباط آن با سایر احتیاجات مادی و معنوی انسان، ایجاد دهکده­های هارمونی را اعلام داشت. بعدها در سال ۱۸۹۸ ابنزرد هاوارد که نتیجه مطالعاتش را در خصوص تنظیم زندگی ماشینی در شهرها تحت عنوان «فردا راهی مسالمت آمیز، رفرمی حقیقی » و در چاپ بعدی به سال ۱۹۰۲ تحت عنوان جدید باغشهرهای فردا منتشر ساخت و در ادامه جنبش گسترش شهری تحت عنوان باغشهرها، شهرکهای اقماری ساخته شده بوده است (سلیمانی،۱۳۸۲، ۱۵-۱۶).
به عنوان مثال، در ایالات متحده آمریکا، هرسال شهرها ۴۰۰ هزار هکتار از اراضی مرغوب و ۸۰۰ هزار هکتار از اراضی نامرغوب را می­بلعند. با ادامه این وضع پیش بینی شد که تا سال ۲۰۰۰، ایالات ماساچوست و نیویورک ۵۰ درصد، کانکتیکات ۷۰ درصد، نیوهمپشایر و ردآیلند تمامی اراضی مرغوب کشاورزی خود را از دست بدهند (تقوایی، ۱۳۸۵، ۱۳۴ ).
اطلاعات موجود نشان می­دهد که امروزه شهرهای کشورهای اروپایی بویژه آمریکای شمالی، به دلیل نابودی زیست مشترک انسانها، گسترش فرهنگ حومه نشینی و ویلانشینی و کلاً تغییر الگوی سنتی کاربری زمین، فضای بیشتری را تصرف می­نمایند. همچنین در برخی از کشورهای جامعه اروپایی در اثر وجود مواد غذایی مازاد، بی­توجهی به حفظ اراضی مرغوب به آسانی صورت می­گیرد. بورس بازان خواهان زمین بیشتری برای ساختمان­سازی در مناطق روستایی­اند، زیرا توسعه در زمین جدید نسبت به زمین­های موجود، در سطح شهرها ارزان­تر تمام می­ شود(محمد زاده، ۱۳۸۶، ۹۷-۹۵).
۲-۸-۲- گسترش شهری در کشورهای در حال توسعه
درقرن بیستم تمامی کشورهای در حال توسعه وارد کردن تکنولوژی و نهاد­های غربی را بعنوان بخشی از کوشش­های خود درجهت امروزی کردن کشور و شهر، تشویق کردند. با تغییر فضای تجاری، صنعتی و فنی سایر تحولات نیز از پی آنها آمدند. از بین تغییرات یاد شده، مهمترین تغییر رشد جمعیت شهری است که در آغاز به تانی و پس از جنگ دوم به شکلی فزاینده صورت گرفت. پدیدار شدن الگوهای جدید در روابط تجاری بیشتر بر واردات تولیدات کشورهای توسعه یافته تأکید داشت. این در حالی بود که کشورهای توسعه یافته برای سرعت بخشیدن به تقویت این الگوی تجاری در صدد تخریب نظام تولید کشورهای در حال توسعه برآمدند. این روند باعث شد که نظام تولیدی روستاهای مبتنی بر فعالیتهای کشاورزی رو به اضمحلال گذارد و موجب گردد که یک مهاجرت دائمی از طرف روستاها به شهرها برای تأمین درآمد بیشتر روی دهد و با بهبود وضعیت بهداشتی جمعیت شهرها رو به فزونی گذارد(سلیمانی، ۱۳۸۲، ۱۷) و این رشد جمعیتی شهری مسائل و مشکلاتی با خود داشت که یکی از آنها توسعه فیزیکی شتابان شهری بود.
توسعه شهری در بسیاری ازکشور­های آسیایی با رشد کالبدی یعنی گسترش به خارج از حوزه مادر شهرها و محدوده­های شهری و پخش شعاعی از مرکز شهر به تمام جهات مشخص میشود. در چین گروهی که باعث گسترش، ناموزون شهری شده ­اند فقرا بوده ­اند که به دلیل ارزش زیاد زمین در مرکز شهر مجبور به حاشیه نشینی و درنتیجه رشد حومه­ها و پراکندگی توسعه شهری شده ­اند( قربانی، ۱۳۸۹، ۶ ).
به عنوان مثال درچین بین سال­های ۱۹۹۰ -۱۹۵۰ جمعیت شهری ۶/۲۱ درصد افزایش یافته در حالی که مساحت شهرها در همین مدت۴/۹۰ درصد افزایش داشته و این رشد زمین شهری بسیار شدیدتر از رشد جمعیت شهری است.
ادارۀ آمار چین در یک تحقیق نشان داده است که بین سال­های ۱۹۸۶- ۱۹۹۶ ۸/۵ میلیون هکتار زمین کشاورزی این کشور از بین رفته و یا تغییر کاربری داده که ۵۲/۱۸ درصد از این مقدار تحت ساختارهای شهری قرار گرفته است. این بدین معنی است که حدود یک پنجم خسارت زمین کشاورزی، نتیجۀ رشد شهری بوده است(تقوایی، ۱۳۸۵، ۱۳۴ ).
شهر سائوپولو در برزیل نمونه غم انگیز دیگری از توسعۀ مناطق شهری در کشورهای در حال توسعه می­باشد. این شهر در سال ۱۹۳۰ با یک میلیون نفر جمعیت، تنها ۱۵۰ کیلومتر مربع وسعت داشت. در سال ۱۹۶۲ جمعیت آن به چهار میلیون نفر و مساحت آن به ۷۵۰ کیلومتر مربع رسید و در سال ۱۹۸۰ با داشتن ۱۲ میلیون نفر جمعیت، مساحت آن از ۱۴۰۰ کیلومتر مربع بالغ گردید. نتایج مطالعات نشان می­دهد که این شهر سالانه به طور متوسط ۶۰ کیلومتر مربع بر وسعت خود می­افزاید. همچنین شهر قاهره در کشور مصر سالانه ۵۰۰ هکتار از زمین­های حاصلخیز دلتای نیل را به زیر ساخت وسازهای جدید می­برد. (محمدزاده، ۱۳۸۶، ۹۷-۹۸).
۲-۹- الگوی گسترش شهری در نواحی شهری ایران
رشد و توسعه شهر­ها بر اساس حوادث مختلف، در تمام ادوار تاریخی دارای افول و صعود بوده است. امّا آنچه که اساس شهرنشینی و توسعه شهر­های امروزین را بنیان نهاد به قرن هیجدهم میلادی باز می­گردد.(ابراهیم زاده، ۱۳۸۸،۱۲۵).
توسعه و پراکنش ناموزون شهرها در کشور ما شاید حادتر از بسیاری از کشورهای توسعه یافته باشد. در بررسی پیشینه توسعه شهرهای کشور می­توان گفت که شهرهای ایران دو سناریوی رشد را تجربه کرده ­اند: سناریوی رشد شهر در مدل ارگانیک که تا دوره پهلوی و بخصوص قبل از اصلاحات ارضی دهه ۴۰ در توسعه فضایی شهرها حاکمیت داشته و تأثیر آن بیشتر به صورت درونریزی جمعیت شهری بوده است. دراین فرایند تغییرات ساختاری عموماً محتوایی بوده و الگوی رشد شهر فشرده مانده بود .سناریوی دیگری که شهرهای ایران در ربع قرن اخیر در مرحله رشد شهری از سرگذرانده، مدل رشد غیر ارگانیک بوده است. در این فرایند رشد فضایی بسیار سریعتر از رشد جمعیت و نیاز واقعی شهر بوده و شهرها دچار گسترش پراکنده بی­رویه­ای شده است. این مسأله در دوران پس از انقلاب اسلامی پیچیده گردید. رشد سریع جمعیت شهری پس از انقلاب زمینه ساز گسترش انفجاری در شهرهای کشور بخصوص شهرهای بزرگ بود.(پورمحمدی، ۱۳۹۰، ۳۷).
با گسترش سریع شهرها و افزایش رشد شهرنشینی، سطح بسیار زیادی از اراضی اطراف شهرها به زیر ساختمان رفته و تعادل زیست محیطی بین سطح شهر و باغات و اراضی کشاورزی به هم خورد. گسترش فیزیکی شهرها بدون برنامه و بدون هیچ نظارت و کنترلی از طرف سازمان­های دولتی صورت گرفت. بین کاربری اراضی شهری عدم تعادل و توازن برقرار شده و قسمت زیادی از سطح زیر ساخت شهرها به ساختمان­های مسکونی و شبکه ­های معابر اختصاص یافت. با توسعه شهرها در این دوره بافت پیوسته شهری تبدیل به بافت گسسته شد. یکپارچگی کالبدی از بین رفته و بخش­هایی از شهرهای بزرگ بصورت نواحی اقماری، حومه­ای و شهرکها، در اطراف شهرها شکل گرفتند(مشهدی­زاده دهاقانی،۱۳۸۹، ۴۳۲). به بیان دیگر در دهه­های اخیر، رشد شتابان شهرنشینی در ایران به گونه ­ای صورت پذیرفته که فاصله جمعیت کلانشهرها با شهرهای متوسط و کوچک، روز به روز افزایش یافته و نظام توسعه شهری کشور را با مشکلات و تنگناهای عدیده­ای روبه رو ساخته است (حسین­زاده دلیر و دیگران، ۱۳۹۱، ۵۶ ). در واقع رشد و توسعه بی­تناسب شهرها و تراکم­های خارج از اندازۀ آنها از جمله مشکلات و مسائل شهرهای امروزی است که منجر به پدیده­هایی همچون حاشیه نشینی شده است. بدین ترتیب مهمترین مسائلی که رشد بی­رویه شهر­ها در اثر توسعه حومه­نشینی بوجود آورده است اینها هستند: ناهنجاری­های کالبدی، ناهنجاری­های تأسیساتی، آسیب­های اقتصادی و آلودگی­های زیست محیطی. بنابراین با وجود چنین کاستی­هایی فضاهای شهری در پاسخگویی صحیح به نیازهای شهرنشینی سریع و شتاب آلود ناتوان مانده­اند. اینک عدم حاکمیت برنامه ­های اصولی شهرسازی بر رشد شهر­ها، منجر به عقب ماندگی روند شهرسازی از شهرنشینی گردیده است چرا که برنامه­ ریزی برای رشد تنها ایجاد خانه­هایی به منظور اسکان دادن مردم نیست بلکه جواب­­گویی به نیازهای روزمره آنان در برآورده کردن احتیاجات رفاهی، آموزشی، بهداشتی، تفریحی و نظایر اینها نیز هستند(ابراهیم زاده، ۱۳۸۸، ۱۲۵).
امروزه نیز بر اثر الگوهای سنتی حاکم بر طرح­های توسعه شهری و متاثر از مدیریت شهری حاکم، الگوی شهری در کشور ما یک الگوی پراکنده با گسترش افقی شهرها است و برای کاهش مشکلات فراوان فرا­روی شهرها چاره­ای به جز حرکت به سمت شهرفشرده نداریم (مختاری ملک آبادی و دیگران، ۱۳۹۱، ۹۶
۲-۱۰- دلایل و عوامل عمده رشد سریع و گسترش فیزیکی شهرهای ایران
دلایل و عوامل عمده رشد سریع و گسترش فیزیکی شهرهای ایران را میتوان در قالب موارد ذیل دسته بندی کرد(احد نژاد روشتی، ۱۳۹۰، ۷).

• فقدان مبانی آمایش سرزمین در ایران، نظام شهری کشور را نابسامان کرده است.

نام ترکیب جرم مولی° دمای ذوب °° انحلال پذیری درآب

سانست یلو ۳۷/۴۵۲ ۳۰۰ انحلال پذیر

° جرم مولی بر حسب گرم بر مول.
°° دمای ذوب بر حسب درجه سانتیگراد.
جدول (۲-۴) خواص فیزیکی حلال­های آلی استفاده شده در استخراج سانست یلو

نام حلال دمای جوش a دانسیته b انحلال پذیری در آب

اتانول ۳/۷۸ ۷۹/۰ انحلال­پذیر
متانول ۰/۷۹ ۶۴/۵ انحلال پذیر
استونیتریل۰/۷۸۹ ۸۱/۶ انحلال پذیر
دی متیل سولفوکسید ۱/۰۹۵۵ ۱۸۹ انحلال پذیر

a دمای جوش بر حسب درجه سانتیگراد
b دانسیته بر حسب گرم بر سانتی متر مکعب
۳-۲-۳-­ تهیه محلول­های استاندارد
برای انجام آزمایش­ها، محلول استاندارد اولیه سانست یلو با غلظت ۱۰۰۰ میلی گرم بر لیتر در آب تهیه شد. غلظت­­های مورد نیاز از رقیق سازی حجم­های مشخصی از محلول استاندارد اولیه با آب تهیه شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

-۴-۲-۳ سایر تجهیزات مورد نیاز
دستگاه و وسایل شامل یک دستگاه دو پرتوئی مرئی فرابنفش مدل Varian 300bio ساخت کشور استرالیا بود.
تنظیم pH با بهره گرفتن از pH متر دیجیتالی مدل ۸۲۷ متروهم ساخت کشور سوئیس مجهز به الکترود ترکیبی کالومل- ­شیشه انجام شد. ترازوی تجزیه­ای سارتوریوس مدل BPS221 ساخت کشور آلمان و میکرو پیپت­های متغییر ساخت شرکت اپندروف آلمان به منظور برداشتن حجم­های متفاوت مورد استفاده قرار گرفتند. دستگاه سانتریفیوژCenturion Scientific) Ltd) برای ته­نشین کردن فاز آلی به کار برده شد. هم­چنین لوله­های سانتریفیوژ ۱۵میلی لیتری و سرنگ هامیلتونی یک میلی لیتری نیز در طول آزمایش مورد استفاده قرار گرفت.
۳-۲-۵- استخراج سانست یلو با روش استخراج نقطه ابری
برای انجام استخراج ۱۰ میلی لیتر از محلول آبی حاوی سانست یلو با غلظت ۵ میلی گرم بر لیتر درون لوله سانتریفیوژ ۱۵ میلی لیتری ریخته شد (با ۵/۵=pH) سپس مقدار مورد نظر از نمک کلرید سدیم به محلول آبی اضافه کرده و لوله سانتریفیوژ در حمام آب با دمای مشخص قرار داده شد و یک میلی لیتر از محلول سورفکتانت با غلظت مشخص توسط سرنگ یک میلی لیتری با سرعت به درون فاز آبی تزریق شد. با تزریق محلول سورفکتانت به درون فاز آبی محلول کدری ابر مانند حاصل شد. برای جدا کردن فاز آلی حاوی سانست یلو، محلول کدر به مدت ۱۵ دقیقه در ۲۰۰۰ دور بر دقیقه سانتریفیوژ شد.
بعد از سانتریفیوژ، فاز آلی حاوی سانست یلو در ته لوله سانتریفیوژ ته­نشین شده و فاز آبی در قسمت بالا قرار گرفت در نهایت فاز آبی دو ریخته شد و فاز آلی با آب و اتانول به حجم سل (۵/۲ میلی لیتر) رسانده شد و آنالیز آن توسط دستگاه UV صورت گرفت. مراحل استخراج نقطه ابری در شکل (۲-۲) نشان داده شده است.
Cloudy solution
Sample solution
Injection of surfactant
centrifugation
Sedimented phase
شکل) ۲-۲) مراحل مختلف استخراج نقطه ابری
-۶-۲-۳ آماده سازی نمونه­های حقیقی
قبل از آنالیز و استخراج، نمونه­های مختلف (مواد خوراکی حاوی رنگ سانست یلو) از محل مطمئن خریداری شده و در جای مناسب نگهداری شد. به منظور اندازه ­گیری سانست یلو در نمونه­های خوراکی و تخمین میزان بازیابی روش استخراج نقطه ابری، یک گرم از پودر آب پرتقال، پودر ژله پرتقال و پودر هلو را در ۱۰۰ میلی لیتر آب دو بار تقطیر حل کرده و به مدت ۳۰ دقیقه روی همزن هم زده شد تا محلول یکنواختی حاصل شد. محلول حاصل جهت صاف شدن از کاغذ صافی عبور داده شد و در شرایط بهینه سانست یلو موجود در آن استخراج و اندازه ­گیری شد.
فصل چهارم
بحث و نتیجه ­گیری
۴-۲-۱- اندازه ­گیری سانست یلو
برای اندازه ­گیری سانست یلو از دستگاه جذبUV استفاده شدکه مقدار سانست یلو موجود به ­وسیله­ میزان شدت جذب، که در ناحیه ی ۴۱۸ نانومتر پیک مورد نظرظاهر می­شد، تشخیص داده شد. در شکل (۲-۳) طیف مرئی-فرابنفش سانست یلو نشان داده شده است.
شکل (۲-۳). طیف مرئی- فرابنفش سانست یلو
پس از استخراج سانست یلو، به منظور دست­یابی به بیشترین میزان استخراج توسط روش استخراج نقطه ابری، اثر پارامترهای مختلفی مانند نوع سورفکتانت، نوع حلال استخراجی، pH، غلظت سورفکتانت، درصد نمک و دما بررسی شد. نتایج به­ طور مشروح در این بخش ارائه شده است.
۴-۲-۱-۱- انتخاب نوع سورفکتانت
در این مطالعه اثر سه نوع سورفکتانت شامل تریتون ۱۰۰-X ، تریتون ۱۱۴-X و تریتون ۴۰۵-X مورد بررسی قرار گرفت شکل ( ۲-۴). که بیشترین میزان جذب برای تریتون ۱۱۴-X به­دست آمد که به دلیل دمای پایین تر نقطه ابری و دانسیته بالای فاز غنی از سورفکتانت می­باشد و جدایی فاز توسط سانتریفیوژ را تسهیل کرده است [۸۰]. بنابراین تریتون ۱۱۴-X به عنوان سورفکتانت مناسب برای ادامه آزمایش انتخاب شد. داده های حاصل در جدول (۲-۵) نشان داده شده است.
شکل (۲-۴). تاثیر نوع سورفکتانت بر کارایی استخراج سانست یلو. شرایط استخراج: حجم نمونه آبی، ۱۰ میلی لیتر؛ غلظت سورفکتانت، ۵/۱ درصد(وزنی/ حجمی)؛ ۵/۵pH=؛ غلظت سانست یلو، ۵ میلی گرم بر لیتر؛ درصد نمک، ۱۰ درصد(وزنی/ حجمی)؛ دما، ۶۰ درجه سانتیگراد.
جدول (۲-۵). تاثیر نوع سورفکتانت بر کارایی استخراج سانست یلو
نوع سورفکتانت میزان جذب انحراف استاندارد نسبی (درصد)*
تریتون ۱۰۰-X 1183/0 9/4
تریتون ۱۱۴-X 3997/0 2/3
تریتون ۴۰۵-X 0856/0 8/4

هدف از تقهیم اتهام مذکور اطلاع و آگاهی بزهکار نسبت به جرم ارتکابی اش و اعلام صریح و روشن عنوان مجرمانه ی فرد مظنون است تا وی بداند که برای ارتکاب چه فعل یا ترک فعل مجرمانه ای سزاوار سرزنش و قابل تعقیب کیفری شناخته شده است.^[۲۶۴]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با توجه به اهمیت این حق دفاعی متهم و همچنین برخورداری وی از اصول دادرسی عادلانه و منصفانه، به نظر می رسد که مقنن در نهادهای دیگری ازجمله میانجیگری، تعلیق تعقیب و غیره نیز این حق را در قالب عبارات دیگری همچون موافقت بزهکار و بزهدیده(ماده ۸۲) و یا موافقت بزهکار(ماده ۸۱) به رسمیت شناخته است لیکن بهتر آن بود که مقنن در این مواد به «تفهیم اتهام» تصریح می نمود.

1. 1. التزام کتبی

از جمله شروط دیگر بایگانی پرونده اخذ التزام کتبی از بزهکار می باشد.که اینگونه مقرر شده است؛ « . . . در صورت ضرورت با أخذ التزام کتبی از متهم برای رعایت مقررات قانونی، فقط برای یک بار از تعقیب متهم خودداری نماید»
باتوجه به اینکه التزام کتبی جزو هیچ یک از قرارهای تامین ماده ۲۱۷ ق.آ.د.ک. (مصوب ۱۳۹۲) و همچنین قرارهای ماده ۱۳۲ قانون سابق آیین دادرسی کیفری نمی باشد، هدف مقنن متعهد کردن متهم به خودداری از ارتکاب مجدد بزه بوده است که در قالب عبارت « برای رعایت مقررات قانونی » – که عبارتی مبهم و نارسا می باشد – بیان شده است.
این قرار ظرف ده روز از تاریخ صدور آن توسط مقام قضایی، در دادگاه کیفری قابل اعتراض است و به نظر می رسد با توجه به کسب رضایت بزهدیده و صدور آن از جانب دادستان، این اعتراض می تواند از سوی بزهکارانی که معتقد به بی گناهی خود بوده اند و خواهان ادامه یافتن جریان رسیدگی کیفری تا رسیدن به حکم برائت یا قرار منع تعقیب می باشد، صورت پذیرد.
بخش نخست:رویکردهای ترمیمی مرحله صدور حکم
بخش حاضر به دو فصل تقسیم می شود؛ که در فصل نخست رویکردهای ترمیمی مرحله صدور حکم را در دو مبحث جداگانه بررسی خواهیم نمود، و در مبحث نخست جلوه های ترمیمی نهادهای کنار گذار مجازات پیش از تعیین مجازات و در مبحث دوم به بررسی جلوه های ترمیمی نهادهای کنار گذار مجازات پس از تعیین مجازات می پردازیم. و در فصل دوم به بررسی رویکردهای ترمیمی مرحله پس از صدور حکم می پردازیم؛ که این رویکردها را می توان به دو دسته رویکردهای مبدل مجازات که نمایندگی آن را آزادی مشروط بر عهده دارد و دوم رویکرد مجازات های بینابین که مشخصاً دارای دو جلوه جایگزین حبس و نظام نیمه آزادی می باشد، نام برد.
نکته حایز اهمیت که نگارنده برخود لازم می داند که بر آن تاکید مجدد نماید این است که رویکردهای ترمیمی تام، کیفیاتی هستند که دارای دو وجه بارز باشند، نخست فرایند عدالت ترمیمی و دوم نتایج و برآیندهای ترمیمی.
نهادهای موجود در قانون مجازات اسلامی که نگارنده آنها را رویکردهایی ترمیمی نامیده است، رویکردهایی هستند که غالباً دارای یکی از مشخصه ها و ویژگی های ترمیمی – یعنی نتایج ترمیمی- است، و جلوه ی فرآیندگرای ترمیمی آنها، محدود به دستورات و اقدامات تامینی شده است که می بایست از سوی بزهکار انجام شود. در نتیجه می توان گفت که رویکردهای موجود در قانون مجازات اسلامی، دارای رویکردهای نیمه ترمیمی بوده که می توان آنها را در یک دسته بندی جداگانه، رویکردهای برون سازمانی عدالت ترمیمی نامید. وجه تسمیه دسته بندی اخیر از این حیث می باشد که این رویکردها در مقابل رویکردهای درون سازمانی عدالت ترمیمی همچون میانجیگری، محافل تعیین مجازات، نشست های گروهی – خانوادگی و غیره قرار می گیرد، و درحالی که بستر دسته اخیر عدالت ترمیمی است، بستر نهادهای قانون مجازات اسلامی، همچون تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط و غیره، خارج از عدالت ترمیمی – عدالت کیفری – می باشد.
فصل نخست: جلوه های ترمیمی نهادهای کنار گذار مجازات
مقصود از نهادهای کنار گذار مجازات، کیفیاتی هستند که صدور حکم یا اجرای مجازات را در صورت وجود شرایط مذکور در قانون مجازات اسلامی بی اثر می نماید. در این دسته به صورت مشخص می توان به دو نهاد تعویق صدور حکم و تعلیق اجرای مجازات اشاره نمود که در ذیل به آنها خواهیم پرداخت.
مبحث نخست: نهادهای پیش از صدور حکم
یکی از بارزترین رویکردهای ترمیمی مرحله پیش از دادرسی، تعویق صدور حکم^[۲۶۵] است. این نهاد که در نظام حقوقی کامن لاو، سیستم انگلیسی- آمریکایی خوانده می شود،^[۲۶۶] نخستین بار در سال ۱۸۷۰ در ایالت بوستن آمریکا و در مورد مجرمین جوان، با عنوان نوآموزی یا آزمایش، ابداع شد؛ و در سال ۱۸۸۲ در ایالت ماساچوست، در خصوص بزهکاران بالغ به کار گرفته شد^[۲۶۷].
تعویق صدور حکم همچون تعلیق اجرای مجازات اختصاص به مرحله دادرسی (صدور حکم) دارد، لیکن در مقایسه میان تعویق صدور حکم – به عنوان نهادی پیش از مرحله صدور- با تعلیق اجرای مجازات – به عنوان نهاد پس از صدور حکم- ، تعویق با این انتقاد عمده مواجه است که در صورت به کارگیری نهاد مذکور توسط دادگاه، هرگاه مجرم در طول مدت معین مرتکب جرم جدیدی شود، پرونده وی مفتوح می ماند تا همراه با جرم لاحق توماً رسیدگی شود و این در حالی است که در طول این مدت ممکن است آثار جرم و بعضی عناصر آن محو شود و دادگاه نتواند به ادله سابقه استفاده نماید^[۲۶۸]. در عوض، مطابق سیستم تعلیق اجرای مجازات، جریان دادرسی تمام می شود و قاضی، اجرای حکم محکومیت را برای مدت معینی به تاخیر می اندازد.
تعویق صدور حکم، به دادگاه اجازه می دهد که تحمیل مجازات را برای یک دوره زمانی خاص به تعویق بیافتد تا در طول این مدت به ارزیابی رفتار بزهکار پیش از صدور حکم پرداخته شود. این ارزیابی معمولاً بر پایه گزارش های قبل از صدور حکم (پیش دادرسی)^[۲۶۹] است و در انگلستان از اشکال اولیه و ساده عدالت ترمیمی محسوب می می شود^[۲۷۰]. به صورتی که در این کشور دادگاهها شاهی یا جنجه^[۲۷۱] به موجب ماده ۲۷۸ قانون عدالت کیفری (مصوب ۲۰۰۳ ) اجازه دارند تا صدور حکم را برای حداکثر ۶ ماه به تعویق بیاندازند^[۲۷۲].
گفتار نخست: شرایط تعویق صدور حکم
پیش از پرداختن به شرایط لازم جهت تعویق صدور حکم به صورت موردی، ذکر این نکته لازم است که جهت ترمیمی محسوب نمودن یک نهاد دو عنصر حیاتی لازم است؛ نخست فرایند ترمیمی و دوم برآیند یا نتیجه ترمیمی^[۲۷۳]و هر چه قدر که یک نهاد اصول، اهداف، فرایند و نتیجه ترمیمی بیشتری را در خود جای داده باشد، آن نهاد ترمیمی محسوب شده و هر چقدر جنبه های فوق الذکر در آن کمتر باشد، آن کیفیت جنبه های ترمیمی کمتری را دارد.
در خصوص نهاد تعویق صدور حکم نیز قاعده فوق صدق می کند، با این توضیح که با توجه به برخی شرایط ترمیمی مذکور در ماده ۴۰ ق.م.ا. از قبیل پیش بینی اصلاح مرتکب، بازپذیری اجتماعی، جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران و غیره^[۲۷۴]، به راحتی می توان دریافت که این نهاد همچون بسیاری از نهادهای دیگر از قبیل تعلیق تعقیب، درخواست ترک تعقیب، بایگانی، پرونده و غیره دارای جلوه های ترمیمی و غیره ترمیمی بوده و می توان آن را در دسته نهادها و کیفیاتی دانست که بستر ترمیمی آنها نه عدالت ترمیمی بلکه عدالت کیفری می باشد^[۲۷۵].
ماده ۴۰ قانون مجازات اسلامی بیان می کند: «در جرایم موجب تعزیر درجه شش تا هشت دادگاه می‌تواند پس از احراز مجرمیت متهم با ملاحظه وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی و سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم گردیده است در صورت وجود شرایط زیر صدور حکم را به مدت شش ماه تا دو سال به تعویق اندازد:
الف ـ وجود جهات تخفیف
ب ـ پیش‌بینی اصلاح مرتکب
پ ـ جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران
ت ـ فقدان سابقه کیفری مؤثر
تبصره ـ محکومیت مؤثر، محکومیتی است که محکوم را به تبع اجرای حکم، براساس ماده (۲۵) این قانون از حقوق اجتماعی محروم می‌کند.
در نهاد تعویق صدور حکم شروطی از قبیل پیش بینی اصلاح مرتکب، جبران خسارت بزهدیده وجود دارد که در کنار شرایط ماده ۴۳ ق.م.ا. نشان از وجود یک یا چند برآیند و نتیجه ترمیمی داده که در ذیل به آنها خواهیم پرداخت.
الف: قلمرو ماهیت جرم ارتکابی
تعویق صدور حکم همچون بسیاری از کیفیات دیگر در قانون مجازات اسلامی، تنها اختصاص به جرائم تعزیری دارد، در ماده ۱۸ ق.م.ا. تعزیر به مجازاتی اطلاق شده است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نباشد و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال گردد^[۲۷۶]. علاوه بر تعزیری بودن جرم ارتکابی ماهیت جرم ارتکابی می بایست دارای سه شرط دیگر نیز باشد:
نخست غیرقابل گذشت بودن جرم ارتکابی؛ جرائم قابل گذشت به جرائمی اطلاق می شود که شروع و ادامه تعقیب و رسیدگی و اجرای مجازات، منوط به شکایت شاکی و عدم گذشت وی است.( تبصره ۱ ماده ۱۰۰ ق.م.ا.)
گذشت در جرائم قابل گذشت چنانچه در مرحله تحقیقات مقدماتی، دادرسی، قبل و پس از صدور حکم صورت گیرد موجب موقوفی تعقیب خواهد بود.
ماده ۱۳ ق.آ.د.ک. ۱۳۹۲ بیان می کند که «تعقیب امر کیفری که طبق قانون شروع شده است و همچنین اجرای مجازات موقوف نمی شود، مگر در موارد زیر:
الف- فوت متهم یا محکوم علیه؛
ب- گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت؛
پ- شمول عفو؛
ت- نسخ مجازات قانونی؛
ث- شمول مرور زمان در موارد پیش بینی شده در قانون؛
ج- توبه متهم در موارد پیش بینی شده در قانون؛
چ- اعتبار امر مختوم.
همانگونه که مشهود است گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرائم قابل گذشت سبب موقوفی تعقیب می شود، بنابراین در صورتی که جرمی تعزیری باشد و قابل گذشت، با استناد به ماده ۱۳ ق.آ.د.ک. نمی توان در خصوص آن اقدام به صدور قرار تعویق صدور حکم نماییم.
و دوم آنکه جرم ارتکابی می بایست در جرائم تعزیری درجه شش تا هشت باشد؛
در ماده ۴۰ ق.م.ا. بیان شده است که « در جرایم موجب تعزیر درجه شش تا هشت دادگاه می‌تواند پس از احراز مجرمیت متهم …» جرائم تعزیری درجه شش تا هشت عبارتند از؛
-حبس بیش از شش ماه تا دو سال
– جزای نقدی بیش از بیست‌ میلیون (۲۰۰۰۰۰۰۰) ریال تا هشتاد میلیون (۸۰۰۰۰۰۰۰) ریال و غیره، در جرائم دسته شش.
– حبس از نود و یک روز تا شش ماه – جزای نقدی بیش از ده میلیون (۱۰۰۰۰۰۰۰) ریال تا بیست میلیون (۲۰۰۰۰۰۰۰) ریال و غیره در جرائم دسته هفت.
– حبس تا سه ماه
– جزای نقدی تا ده میلیون (۱۰۰۰۰۰۰۰) ریال و غیره در جرائم دسته هشت می شود.
از دسته جرائم احصاء شده به خوبی می توان دریافت که مقنن در پی تعویق جرائم با درجه شدت کمتر و به دنبال آن مجرمین با حالت خطرناک کمتر بوده است. این امر در یکی از نظریات مشورتی اداره حقوقی قوه قضاییه اینگونه مقرر شده است « با توجه به اینکه در قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ قانونگذار با پیش بینی تاسیسات جدیدی مانند تعویق صدور حکم و صدور حکم معافیت از کیفر و مجازات های جایگزین حبس در پی اصلاح بزهکاران بدون تحمل کیفر و یا تحمل مجازات سبک تر و مناسب تر بوده و … بنابراین ملاک استفاده از آزادی مشروط مجازات تقلیل یافته پس از عفو است» نظریه مشورتی شماره ۱۴۵۲/۹۲/۷ مورخ ۵/۸/۱۳۹۲. بنابر این می توان دریافت که هدف اصلی مقنن از پی این نهاد و نهادهای مشابه در درجه نخست اصلاح بزهکاران بوده است.
و شرط سوم آنکه جرائم ارتکابی محکوم علیه نمی بایست در زمره جرائم مندرج در ماده ۴۷ ق.م.ا. باشد، که بررسی این جرائم به دلیل آنکه مشترک میان تعلیق اجرای مجازات و تعویق صدور حکم می باشد و در فصل ششم از قانون مجازات اسلامی (تعلیق اجرای مجازات) بیان شده است را به فصل بعد – جلوه های ترمیمی نهادهای کنارگذار مجازات در مرحله پس از صدور حکم – واگذار می نماییم.
ب: شرایط راجع به متهم
در ماده ۴۰ ق.م.ا. مقنن بیان داشته است که « در جرائم موجب تعزیر درجه شش تا هشت دادگاه می تواند پس از احراز مجرمیت متهم با ملاحظه وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی و سوابق و اوضاع و احوالی که موجب ارتکاب جرم گردیده است در صورت وجود شرایط زیر صدور حکم را به مدت شش ماه تا دو سال به تعویق اندازد»
این توجه به جایگاه بزهکار در نهاد مذکور خود می تواند یکی از جلوه های بارز ترمیمی در نهاد تعویق صدور حکم، محسوب شود^[۲۷۷]. به گونه ای که علاوه بر شرایط ماده ۴۰ ق.م.ا. در ماده ۴۲ و ۴۳ نیز اقدامات تامینی و شرایطی خاص را مقرر نموده است^[۲۷۸] که مجموعه این شرایط و اقدامات نشانگر وجود هدفی خاص و معین در این نهاد است؛ هدفی که در نهایت در پی اصلاح بزهکار، کمک به بازگشت صحیح و سلامت او به جامعه، جلوگیری از تکرار جرم است، و مهمترین جلوه ترمیمی نهاد مذکور نیز وجود همین اهداف در کنار ترمیم و جبران خسارت بزهدیده است که به کیفیت فوق جنبه ترمیمی و اصلاحی بخشیده است.

3-6-2 ویژگی­های تکنیکی:
از مجموعه آزمون­های مهارتی شش ماده ای فدراسیون فوتبال انگلیس^[106] جهت ارزیابی ویژگی­های تکنیکی بازیکنان استفاده می­ شود که آزمون دهندگان در موارد دویدن با توپ، چرخیدن با توپ، سرعت، دریبل زدن، سر زدن و شوت زدن ارزیابی می­شوند (5). این آزمون­ها بوسیله پروفسور تیم هولت^[107] (1988) اعتبار یابی شده اند (روایی 88% و پایایی 95%). احسانی (1379) در کتاب مینی فوتبال به توضیح کامل این آزمون­ها پرداخته و هنجار آنها را برای سنین 7 تا 16 سال (ویژه بازیکنان انگلیسی) ارائه داده است. همچنین دادکان و دانشجو (2005) هنجار بازیکنان ایرانی را در این آزمون­ها تهیه کرده اند (15). نحوه برگزاری این آزمون­ها به شرح ذیل می­باشد:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

3-6-2-1 دریبل زدن
هدف از این آزمون دریبل کردن توپ با بیشترین سرعت ممکن به سمت علائم و دور شدن از آنها است. محوطه همانطور که در شکل نشان داده شده است با بهره گرفتن از خطوط و علائم علامت گذاری می­ شود. بازیکن با یک پا روی توپ پشت خط شروع می­ایستد. از لحظه ای که بازیکن از خط می­گذرد زمان شروع می­ شود. توپ باید از خط 1 و از مقابل علائم A و C عبور کند. همچنین باید از خط 2 و از مقابل علائم B و D عبور کند. توپ نباید علائم را لمس کند. بازیکن باید: به مقابل علامت­های A، B، C و D دریبل بزند. بعد از رد شدن از خط پایان (فاصله بین علائم E و F) توپ را متوقف کند. آزمون وقتی به پایان می­رسد که بازیکن بعد از گذر از خط پایان با گذاشتن یک پا روی توپ آن را متوقف کند. اگر در مقابل هر کدام از علائم توپ به طور کامل از خط نگذرد یا نتواند توپ را پس از گذر از خط پایان متوقف کند یا بیافتد یا لیز بخورد باید آزمون مجددا انجام شود.
شکل 3-1: نحوه برگزاری آزمون دریبل زدن
3-6-2-2 سر زدن
هدف این آزمون این است که توپ با ضربه سر بازیکن هر چه بیشتر از خط دروازه بگذرد در حالیکه تنها یکبار به زمین می­خورد. همانطور که در شکل نشان داده شده است، زمین بازی با بهره گرفتن از دروازه، خطوط و علائم یا قیف­های تمرینی علامت گذاری می­ شود. اندازه دروازه باید استاندارد باشد (8 یارد). آزمون گیرنده باید در مورد اینکه توپ از خط دروازه گذشته است یا نه قضاوت کند. بازیکن پشت خط C-D می­ایستد. توپ پخش کن پشت خط دروازه با یک توپ می­ایستد و با دو دست توپ را از پائین تا حدود ارتفاع سر بازیکن پرتاب می­ کند طوری که بین خطوط A-B و C-D فرود بیاید.
کیفیت سرویس حیاتی است. اگر سرویس مورد قبول آزمونگر نباشد باید تکرار شود.
شکل 3-2: نحوه برگزاری آزمون سر زدن
3-6-2-3 دویدن با توپ
محوطه همانطور که در شکل 3-3 نشان داده شده است علامت زده می­ شود.
بازیکن آزمون را با عبور از خط A-B به همراه توپ آغاز می­ کند. زمان وقتی که توپ از خط می­گذرد شروع می­ شود. آزمون زمانی به پایان می­رسد که توپ از خط G-H با ارتفاع کمتر از 2 فوت از سطح زمین عبور کند. بازیکن می ­تواند به همراه توپ از خط رد شود یا توپ را پاس دهد. بازیکن نباید تا قبل از اینکه توپ از خط E-F عبور کند آن را پاس دهد.
اگر بازیکن توپ را قبل از خط E-F پاس دهد و توپ را دوباره لمس نکند یا اگر بازیکن نتواند توپ را در ارتفاع مورد نظر از خط پایان رد کند یا اگر بازیکن لیز بخورد یا بیافتد آزمون تکرار می­ شود.
شکل 3-3: نحوه برگزاری آزمون دویدن با توپ
3-6-2-4 شوت زدن
داده ­های ثبت شده نشان داده است که درصد بالایی از شوت­ها به طور مستقیم رو به دروازه انجام نمی شوند بلکه با زاویه نسبت به دروازه زده می­شوند. بنابراین تمرین شوت باید بر زوایا متمرکز شود.
یک دروازه 8 یاردی بدون تور، 2 قیف تمرینی به فاصله 3 یاردی (2 متر و 70 سانتی متر) از دو تیر دروازه و یک قیف تمرینی در مرکز دروازه. دو خط توان در پشت دروازه مشخص می­شوند. خط توان A در فاصله 5 یاردی و خط توان B در فاصله 10 یاردی از دروازه قرار می­گیرند. بازیکن در فاصله 18 یاردی (16.5 متر) از دروازه و موازی با اولین قیف می­ایستد. بازیکن با یک ضربه کوتاه توپ را به داخل محوطه جریمه حرکت می­دهد (تا 3 یارد) و با تماس دوم در حالیکه توپ در حرکت است به سمت دروازه شوت می­ کند.
توپ باید بوسیله عمل شوت رانده شود یعنی با روی پا. هل دادن توپ با بغل پا یا ضربه با نوک پا شوت محسوب نمی شود. در صورت خطا حرکت باید تکرار شود. اگر بازیکن توپ را بیش از 3 یارد به جلو براند حرکت باید تکرار شود. امتیازات بر اساس قدرت و دقت داده می­شوند.

1. 1. یک امتیاز برای توپی که از بین تیر و قیف کناری رد شود.

1. 1. سه امتیاز برای توپی که از بین قیف وسطی و تیر دورتر رد شود.

1. 1. دو امتیاز برای توپی که از بین قیف وسطی و تیر نزدیک رد شود.

شکل 3-4: نحوه برگزاری آزمون شوت زدن
3-6-2-5 سرعت
آزمون سرعت در واقع این کیفیت را اندازه گیری می­ کند که بازیکن چقدر سریع می ­تواند تغییر جهت و سرعت دهد. هدف این آزمون دویدن با حداکثر سرعت ممکن به دور علائم از خط شروع تا خط پایان است. محوطه به طوری که در شکل نشان داده شده است با بهره گرفتن از خطوط و علائم علامتگذاری می­ شود. بازیکن از پشت خط X – Y شروع می­ کند. نیازی به توپ نیست . این آزمون سرعت و جابجایی را می­سنجد. با دستور آماده – حرکت، بازیکن از مسیر قیف­های A، B، C، و D حرکت می­ کند و از خط E-F عبور می­ کند. اگر در طول آزمون بازیکن نتواند از دور هر یک از قیف­ها عبور کند یا بیافتد یا سر بخورد باید دوباره آزمون گرفته شود.
شکل 3-5: نحوه برگزاری آزمون سرعت
3-6-2-6 چرخش
پس از اینکه بازیکن یاد گرفت که با توپ بدود، باید توپ را متوقف کند، شروع به حرکت کند و تغییر جهت دهد. هر چند که فوتبال ورزشی است که باید همیشه به جلو فکر کرد و به جلو حرکت کرد گاهی لازم است که توپ را از یک منطقه پر ازدحام خارج کنیم تا با یک پاس به جلو بازیکن خودی را در موقعیت گلزنی قرار دهیم. بنابراین ضروری است که بازیکن به اندازه کافی بر توپ مسلط باشد تا با توپ بچرخد و تغییر جهت دهد. هدف در این آزمون انجام 9 چرخش با توپ با بیشترین سرعت ممکن با بهره گرفتن از سه روش متفاوت چرخش است. دو خط موازی به فاصله 5 یارد از هم روی زمین رسم می­ شود. سپس روی هر خط دو قیف تمرینی به فاصله 5 یارد قرار داده می­شوند. وقتی بازیکن از خط A می­گذرد آزمونگر زمان را محاسبه می­ کند. بازیکن باید با توپ از خط B و از بین قیف­ها بگذرد و با انجام چرخش به سمت خط A بازگردد. سپس بازیکن با گذر از خط A یک بار دیگر عمل قبلی را با حرکت به سمت خط B و بازگشت انجام می­دهد. در پایان وقتی که بازیکن پس از گذر از خط A پای خود را روی توپ گذاشته و آن را متوقف می­ کند آزمونگر زمان را نگاه می­دارد.
این آزمون با سه روش مختلف چرخش انجام می­ شود. از جمله این روش­ها می­توان روش کشویی^[108] ، چرخش با داخل پا، چرخش با خارج پا، چرخش کرایوفی^[109]، چرخش از روی توپ^[110] و … را نام برد.
شکل 3-6 نحوه برگزاری آزمون چرخیدن
3-6-3 ویژگی­های فیزیولوژیکی:
فوتبال ورزشی پیچیده است که به تکرار فعالیت­های متنوعی در طول بازی مانند دوی سرعت و پرش نیازمند است (53، 113). به همین دلیل، آزمون­های متعددی برای ارزیابی عملکرد جسمانی بازیکنان فوتبال مورد استفاده قرار می­گیرند (47، 48، 65، 131، 149، 152). از بین این آزمون­ها ارزیابی توان بی هوازی و آمادگی هوازی بیشترین رواج را بین مربیان و محققین علوم ورزشی دارند (47، 48، 149، 152). آزمودنی­های این پژوهش پنج آزمون را جهت تشخیص ویژگی­های فیزیولوژیکی انجام دادند: پرش ارتفاع (توان بی هوازی بی اسید لاکتیک)، دوی رفت و برگشت 280 متر (توان بی هوازی با اسید لاکتیک)، دراز و نشست (استقامت عضلات شکم)، دوی سرعت 10 و 40 متر (سرعت) (70). همه شرکت کنندگان قبل از انجام آزمون­ها 10 دقیقه گرم کردن دلخواه داشتند (27).
3-6-3-1 آزمون پرش ارتفاع (توان بی هوازی بدون اسید لاکتیک):
توان عضلانی یک پیش نیاز مهم برای دوهای سرعت است و بنابراین به وفور در تحقیق بر روی فوتبالیست­ها ارزیابی می­ شود (48، 152). به علاوه، در فوتبال لازم است که بازیکنان فعالیت­های مانند حرکت به پهلو، چرخش و پرش را انجام دهند که نیاز به توان عضلانی دارد (50، 68، 149). اجرای پرش عمودی یک اندازه ­گیری سادۀ توان عضلانی اندام تحتانی است (47). ارتباط بین آزمون پرش عمودی و سطح و رتبه بندی رقابتی توسط بسیاری از (اما نه همه) پژوهش­ها حمایت شده است (45، 139). بنابراین در این پژوهش از این آزمون برای سنجش توان بی هوازی بدون اسید لاکتیک استفاده شد. شرح کامل نحوۀ برگزاری این آزمون در ادامه می ­آید.
وسایل مورد نیاز: تخته علامت گذاری شده به سانتی متر و پودر گچ.
روش اجرا: شخص به پهلو در کنار تخته و یا دیواری که علامت گذاری شده است، قرار می­گیرد و دست راست خود را تا حد امکان بالا می ­آورد و تخته یا دیوار را لمس می­ کند (مطابق با تصویر شماره 3-1). محل لمس شده توسط انگشت میانی دست، یادداشت می­ شود. سپس شخص انگشت خود را به پودر گچ آغشته می­ کند و پس از قرار گرفتن کنار تخته یا دیوار، پای نزدیک به دیوار را یک قدم عقب­تر قرار می­دهد. سپس ورزشکار پای عقب را به سرعت کنار پای جلو قرار داده، پرش می­ کند و بالاترین محلی که می ­تواند با انگشت میانی خود روی تخته یا دیوار لمس کند، علامت می­زند. اختلاف ارتفاع دوم و ارتفاع اول، میزان پرش شخص را بر حسب سانتی متر مشخص می­ کند و به عنوان امتیاز آزمون ثبت می­ شود.
تصویر 3-1 وضعیت شروع برای انجام آزمون پرش ارتفاع
3-6-3-2 آزمون دوی رفت و برگشت 300 یارد (توان بی هوازی با اسید لاکتیک):
بازیکنان فوتبال نیاز دارند تا به طور متوالی دوهای کوتاه مدت بیشینه و نزدیک به بیشینه را با دوره­ های ریکاوری مختصر انجام دهند (53). بنابراین توانایی تکرار دوهای چندگانه با سرعت بالا در عملکرد جسمانی فوتبالیست­ها نقش مهمی دارد (50، 129). استفاده از چنین آزمون­هایی (از جمله آزمون دوی رفت و برگشت 300 یارد) موجب حصول اطمینان از پاسخ­های فیزیولوژیکی مشابه با پاسخ­هایی می­ شود که در طی بازی واقعی رخ می­ دهند مانند کاهش PH عضله، ATP، و فعال سازی گلیکولیز بی­هوازی (148، 152، 129). بعلاوه، آزمون­هایی از این قبیل نشان داده شده است که می­توانند بازیکنانی از سطوح رقابتی مختلف را متمایز کنند (152). آزمون مورد استفاده برای سنجش توان بی هوازی با اسید لاکتیک در این پژوهش، آزمون دوی رفت و برگشت 280 متر یا 300 یارد است.
وسایل مورد نیاز: پیست دوومیدانی 200 یا 400 متر، دو عدد مخروط برای گذاشتن علائم، زمان سنج
روش اجرا: ورزشکار از کنار یک مخروط با علامت رو مربی با حداکثر سرعت شروع به حرکت می­ کند. ورزشکار باید 12 بار فاصله بین مخروط­ها را که 25 یارد (8/22 متر) است، بدود. ورزشکار در هر مرحله از رسیدن به مخروط­ها باید آنها را لمس کند. مربی زمان 12 بار دویدن حد فاصل بین مخروط­ها را که مجموعا 300 یارد است، ثبت می­ کند. زمان طی شده توسط ورزشکار در رابطه با پیمودن 300 یارد بر حسب ثانیه و صدم ثانیه محاسبه می­ شود که رکورد ورزشکار به شمار خواهد آمد.
آزمودنی بایستی کفش ورزشی بدون میخ به پا داشته باشد و آزمون روی سطح صاف و بدون مانع برگزار شود (نحوه صحیح شروع آزمون در تصویر 3-2 مشاهده می­ شود).
تصویر 3-2 وضعیت شروع برای اجرای آزمون دوی رفت و برگشت
(محل تمرینات تیم نوجوانان پیروزی، ورزشگاه شیرودی تهران، بهمن 1389)
3-6-3-3 آزمون دراز و نشست (استقامت عضلانی قسمت میانی بدن(:
وسایل مورد نیاز: تشک یا هر سطح نرم مشابه و زمان سنج