• • افزایش بیش ازحد هزینه‌های مربوط به وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی، سبب شده است تا گروه های آموزشی ضرورت انجام آزمایش برای همه فراگیران را زیر سئوال ببرند. بدین ترتیب استفاده از آزمایشگاههای علوم برای فراگیرانی که علوم پایه، رشته تخصصی آنها نیست ولی بخشی از موضوعات درسی آنها محسوب می‌شود، بسیار محدود شده است.

  ( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• پیشرفت سریع در فناوری، علوم و روش های آزمایشگاهی، سبب شده است تا آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها و مراکز تربیت معلم، به مراتب پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر از آزمایشگاه‌های مدارس باشد، که خود، مسئله مهمی برای معلمان علوم ایجاد می‌کند، زیرا آنها نمی‌توانند در مراکز آموزش عالی آمادگی و مهارت لازم را برای فعالیت در آزمایشگاه‌های مدارس داشته باشند.

• شیوه‌های مدیریتی خاص به دلیل بالا بودن قیمت وحفظ و نگهداری وسایل و امکانات آزمایشگاهی، سبب شده است تا تمرین مهارت‌های اساسی درآزمایشگاه‌ها، حتی برای معلمان نیزمحدودتر شود.

در کشور ایران نظام آموزشی متمرکز، برنامه های درسی را با عناوین و فصلهای کاملا مشخصی تحت عنوان کتاب درسی از طریق د فتر تالیف کتب درسی تدوین و دراختیاردانش آموزان و به همراه آن کتاب راهنمای معلم نیزدر اختیار معلمین قرار می گیرد از آنجا که تلاش و کوشش هایی به عمل می آید که این کتب کاملاً نیاز علمی مخاطب را از تمام جوانب تامین کند معلم ملزم به تدریس آن به شکل تمام و کمال می باشد و بعضاً ارزشیابی متمرکز در این راستا صورت میگیرد. مهمترین هدف آموزش علوم در مدارس، افزایش سواد علمی، روحیه علمی و کاوشگری، آفرینندگی و خلاقیت در دانش‌آموزان است. یکی از روش‌هایی که می‌تواند نقش کمک کننده‌ای در پیدایش و گسترش متوازن اهداف فوق داشته باشد، استفاده از روش های استاندارد آموزش علوم است که سبب کاهش تفاوت‌های موجود در امر آموزش با کشورهای پیشرفته خواهد شد. مهمترین گام برای رسیدن به یک سطح سواد علمی مناسب در هر کشوری، تدوین استانداردهایی برای آموزش علوم است تا با اجرای این استانداردها، نوعی همسان‌سازی در مدارس مختلف و نیز ارتقای سطح علمی افراد جامعه صورت گیرد(موسسه پژوهشی بین المللی استاندارد علوم امریکا^۱[۸۰]،۱۹۹۴ به نقل از مومنی راد،۱۳۷۸)
درراستای افزایش سطح سواد علمی وهمگام شدن با تحولات علمی قرن۲۱، کشورما نیز برای تربیت افرادی با سواد علمی بالا و نیز توزیع یکنواخت سواد علمی در بین همه شهروندان، نیاز دارد تا به یک همسان‌سازی فرایند یاددهی- یادگیری علمی دست بزند. برای این کار نیازاست تا از استانداردهای آموزشی مدون استفاده نموده و اختلافات آموزشی را در سراسر کشور به حداقل برساند(حج فروش، ۱۳۸۰).
درتدوین استانداردها علاوه برتعریف دقیق اهداف نظام آموزشی ونیازهای آن، خواسته‌های ارباب رجوعان (جامعه)و راه های دستیابی به آنهابه طوردقیق شناسایی شده وتوان انطباق پذیری نظام آموزشی با توجه به تغییرات پیرامونی، همچون تحولات جهانی افزایش می‌یابد(استرانگ اتال^[۸۱]،۲۰۰۴٫ به نقل از بدریان، ۱۳۸۵).
حنیفر(۱۳۸۲) در پژوهش خود با بهره گرفتن از نتایج پژوهشهایی که در سطح جهان در این زمینه انجام شده‌است و بکارگیری راهکارهایی که در نتایج این پژوهشها پیشنهاد شده و می‌تواند با در نظر گرفتن شرایط و مقتضیات کشورمان مفید و مؤثر واقع شود.بحث استانداردها در دو حیطه کلی مورد بررسی قرار می دهد. استانداردهای محتوای تحصیلی و استانداردهای عملکرد.استانداردهای محتوای تحصیلی توصیف کننده مفاهیمی است که یک دانش‌آموز باید بیاموزد ومعمولاً این نوع استانداردها درقالب دروس مختلف معناپیدا می‌کند. درمقابل استانداردهای عملکرد نشان دهنده میزان مهارت دانش‌آموزان در بکارگیری شیوه‌ها و دانش‌ها است.
کشور سنگاپور که مقام اول را در آزمون‌های تیمز دارد، تاکید زیادی به کاربرد IT در آموزش علوم داشته و در بین کشورهای مختلف، مقام اول را در آموزش فناوری اطلاعات و نیز کاربرد آن در امر آموزش دارد(کو^[۸۲]، به نقل از بدریان ، ۱۳۸۵).
در ایالات متحده و انگلستان، به فعالیت‌های عملی و برنامه درسی آزمایشگاه محور توجه ویژه‌ای می‌شود(نافیلد^[۸۳]، ۱۹۹۷به نقل از کیامنش،۱۳۸۲).
درژاپن وسنگاپور، استفاده ازوسایل کمک آموزشی چندرسانه‌ای و نیز استفاده از شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای و مدل‌های آموزشی جایگاه ویژه‌ای در آموزش علوم دارد(ادنل^[۸۴].به نقل ازبدریان، ۱۳۸۵).
ایالات متحده، علی‌رغم وجود استانداردهای آموزش علوم در هر ایالت، یک استاندارد ملی نیز تدوین گردیده‌است تا به آموزش هر چه بهتر علوم همت گمارند (موسسه پژوهشی بین المللی استاندارد علوم امریکا ،۱۹۹۸ به نقل از کیامنش،۱۳۸۲).
علاوه بر این پروژه‌ایی بسیار عظیم تحت عنوان پروژه‌ی ۲۰۶۱ نیز طراحی گردیده و در حال اجرا است. پروژه ۲۰۶۱ که مربوط به انجمن پیشبرد علوم آمریکا^[۸۵] می‌باشد، دست‌اندرکار اصلاح نظام آموزشی در تمامی مقاطع تحصیلی پیش دبستانی تا پیش دانشگاهی، از طریق ایجاد تحول در نگرش، رویکرد، طراحی و تولید مواد و ابزار لازم برای تحول جامع در آموزش علوم، ریاضیات و فناوری است و سعی دارد تا به معلمان کمک نماید تا آرمان کسب سواد علمی را که یک آرمان ملی نزد آمریکایی‌هاست، به یک واقعیت تبدیل کنند(انجمن پیشبرد علوم آمریکا^۲،۱۹۸۹ به نقل از بدریان).
با توجه به اهمیت وجوداستانداردها درابعاد مختلف نظام آموزشی،کارقابل ملاحظه‌ای درایران در این زمینه انجام نگرفته است و لذا نتایج حاصل از این تحقیق می‌توانددستاوردهای زیررا به همراه داشته باشد:

• پیدایش سیاست‌ها و رویکردهای نو در طراحی برنامه‌های درسی.

• مشخص شدن نقاط ضعف و قوت برنامه آموزش علوم در کشورمان.

• ارائه رویکردهای اصلاحی نو برای آموزش علوم در کشورمان.

پژوهش‌ها نشان داده است که نقش مدیران و کادر اداری مدارس، شیوه‌های مدیریتی خاص در استفاده بهینه از فعالیت‌های آزمایشگاهی به دلیل بالا بودن قیمت وحفظ و نگهداری وسایل و امکانات آزمایشگاهی، و نیز حفظ نظم درمحیط آموزشگاهی وعدم اعتقاد به نقش زیر بنایی انجام آزمایش در آموزش علوم، سبب شده است تا تمرین مهارت‌های اساسی در آزمایشگاه‌ها، حتی برای معلمان نیز محدودتر شود(میلر،۲۰۰۴ به نقل از بدریان).
به استناد پژوهش(اصفا، ۱۳۸۵ و یزدانی، ۱۳۸۵)) سؤالی با این مظنون: «تا چه اندازه مدیریت و کادر اداری آموزشگاه در اجرای فعالیت‌های آزمایشگاهی با معلم همکاری می‌کنند؟» از افراد شرکت کننده در این پژوهش پرسیده شد که توجه به جزئیات پاسخ‌های داده شده، می‌تواند حائز اهمیت باشد.
جامعه آماری این پژوهش شامل مدارس دوره متوسطه استان تهران بوده و کلیه دبیران فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی و نیز گروه های آموزشی مربوطه همراه با متصدیان آزمایشگاهی و دانش‌آموزان بیست مدرسه دخترانه و پسرانه، در این پژوهش شرکت داشتند.
از مجموع ۱۲۰۰ نفر از دانش‌آموزان به این پرسش، در مجموع ۵۸/۳۸% پاسخ کم و خیلی کم و ۴۲/۶۱% پاسخ زیاد و خیلی زیاد دادند. ازمجموع پاسخ‌های ۲۰ نفرازمتصدیان آزمایشگاه به این پرسش، در مجموع ۳۰% پاسخ خیلی کم وکم و۷۰% پاسخ زیادو خیلی زیاد را انتخاب کرده‌اند. بنابراین درصدزیادی از متصدیان آزمایشگاه معتقدندکه مدیریت و کادر اداری آموزشگاه در اجرای فعالیت‌های آزمایشگاهی با معلم همکاری می‌کنند. از مجموع پاسخ‌های ۱۲۰ نفر از کارشناسان گروه های آموزشی به این پرسش، در مجموع ۴۵% پاسخ خیلی کم و کم و ۵۵% پاسخ زیاد و خیلی زیاد را انتخاب کرده‌اند. بنابراین درصد زیادی از کارشناسان گروه های آموزشی معتقدند که مدیریت و کادر اداری آموزشگاه در اجرای فعالیت‌های آزمایشگاهی با معلم همکاری می‌کنند.
با عنایت به میزان درصد پاسخ‌های مثبت به این سؤال، می‌توان این استنباط را کرد که حداکثر ۶۳% از جامعه آماری شرکت کننده در این پژوهش معتقدند که مدیران و کادر اداری مدارس، در اجرای فعالیت‌های آزمایشگاهی با معلم همکاری دارند. مقایسه چنین وضعیتی با کشورهای مؤفق در آموزش علوم تجربی بالاخص در دوره متوسطه نشان داده است که میزان همکاری مدیران مدارس کشورمان با
معلمان در انجام فعالیت‌های آزمایشگاهی کافی نبوده و همکاری بیشتری را طلب می‌کند.
پژوهش‌های (اصفا، ۱۳۸۵ و یزدانی، ۱۳۸۵)نشان داده است که بین فضا، امکانات آزمایشگاهی، بودجه تخصیص یافته به آزمایشگاه و استفاده بهینه از آنها، رابطه معنی‌داری وجود دارد.کمبود وسایل و ابزارهای لازم در آزمایشگاه، بهانه‌ای برای عدم اجرای فعالیت‌های عملی مناسب برای آموزش علوم شده است؛ چرا که بسیاری ازآزمایشها با وسایل و ابزارهای موجود و دردسترس، حتی درخارج ازمدرسه نیزقابل انجام می‌باشند.
جدول ۲-۱۵ فراوانی مطلق و نسبی پاسخ گروه ها تا چه اندازه مدیریت و کادر اداری آموزشگاه در اجرای
فعالیت‌های آزمایشگاهی با معلم همکاری می‌کنند؟

سطوح
پاسخ ها
گروه
پاسخ دهندگان
خیلی زیاد
زیاد
کم
خیلی کم
جمع

فراوانی
مطلق
فراوانی نسبی
فراوانی
مطلق
فراوانی نسبی
فراوانی
مطلق