فصل دوم
ادبیات و پیشینه پژوهش
مقدمه
در این فصل ابتدا به مبانی نظری پرداخته می شود و مقدماتی در مورد ورزش، تاریخچه کاراته جهان و چگونگی ورود آن به ایران، تاسیس فدراسیون کاراته در ایران، آیین نامه اجرای لیگ کاراته ایران، تماشاگران، تاثیرات تماشاگران و ماهیت وظیفه حرکتی، انگیزش، عوامل موثر بر حضور تماشاچیان، ارائه خدمات به تماشاچیان، انگیزه ها، عوامل موثر و کاربردی، مروری در بخش پیشینه تحقیق، تحقیقات ارائه شده در داخل و خارج از کشور پرداخته می شود.
۲-۱ کاراته
۲-۱-۱ تاریخچه پیدایش کاراته در جهان:
حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد در یونان باستان آموزش دفاع شخصی به شکل تکنیک های توسعه یافته وجود داشته که به آن پریک و پانکرشین می گفتند و در آن طریقه مشت زنی، حرکات پا، کشتی و نیز استفاده از اسلحه آموزش داده می شد. تاریخ نگاشت است که حدود هزار سال قبل از میلاد در کشور هند کلاس آموزشی مبارزه وجود داشته بنام کشاتریا که به نظر می رسد در آن کلاس فنون رزمی تدریس می شده.
در قرن ششم راهبی هندی به نام بودیدهاراما که اولین رئیس طایفه چان بود از کامچی پورام نزدیک مادراس پای پیاده سراسر هیمالیا را به منطقه شمالی چین هونان طی کرد و در آنجا در معبد شائولین که در سونگ شان در شورینجی قرار داشت اقامت نمود و در مدت اقامتش یک سری تمرین هجده تایی را که اکی کین کیووسن زومی کیو نامیده می شد را به کشیشان معبد آموزش داد که این آموزش شامل حرکات حیوانات واقعی و یا افسانه ای بوده است که گویی جنبه عبادت داشته. تمرینات بودیدها راما ( که در زبان ژاپنی داروماتاشی و در زبان چینی تامو خوانده می شود) این حرکات بعدها بصورت دفاع از خود تبدیل شد و نام آن را مشت معبد شائولین گذاشت. به همین خاطر معبد شائولین محل تولد هنرهای رزمی توسعه یافته است.
پس از برقرار روابط بین چین و اوکیناوا در دوران پادشاهی ساتو در سال ۱۳۷۲ سی و شش خانواده از چین به اوکیناوا آمدند تا تبادل فرهنگی داشته باشند در بین این افراد کسانی بودند که در هنرهای رزمی مهارت داشته که پس از سکونت در دهکده کومه در اوکیناوا رشد و علاقه به کمپوی چینی بیشتر شد.
در سال ۱۴۲۹ اوکیناوا تحت فرماندهی شوهانشی قلمرو مستقلی پیدا کرد و این جزیره ارتباط خوبی توسط بازرگانان خود با دیگر کشورها برقرار کردند. (حاجی محمدیان،۱۳۷۹، ۱۹)
پس از انقراض سلسله شو در سال ۱۴۷۰ و روی کار آمدن سلسله جدید به فرماندهی شوشین در سال ۱۴۷۷ حکم ممنوعیت استفاده از اسلحه صادر گردید. و این امر باعث شد که مردم به سمت یادگیری هنرهای رزمی روی آورند.در نتیجه در سال ۱۶۹۲ جبهه متحد ایجاد شد و شیوه جدید مبارزه که به سادگی “ته” به معنای دست خوانده می شد بوجود آمد. در سال های اول تمرینات ته در خفا و پنهانی انجام می گرفت چرا که طبق قانون هنرهای اوکیناوائی ممنوع بوده است. اما تمرینات ته در سه مدرسه پیشرو ته که در شوری، ناها و توماری واقع شده بودند، پنهانی به کار خود ادامه می دادند. ته دو ویژگی مهم داشت اول اینکه ته بعنوان هنری شناخته شد که فقط تعداد کمی برگزیده و انتخاب می کردند. دوم اینکه هدف آن فقط کشتن و ناقص کردن شخص بود بی نهایت وحشیانه گردید.
بالاخره در سال ۱۸۷۵ اوکیناوا قسمتی از امپراطوری ژاپن گردید و بین سال های ۱۷۸۴ تا ۱۹۰۳ کاراته جایگزین ته که شکل های اصلی نبرد اوکیناوا بود شد.
بعد از این دوران روش ها و سیستم های مبارزه توسط افراد مختلف شروع به تکامل نمود و چون این افراد که تعداد آنها بسیار کم بود و با تفکرات شخص خود بر روی تکنیک ها کار می کردند لذا سبک های مختلف که امروزه نیز بطور گسترده در دنیا جایگاه ویژه ای پیدا کرده است ایجاد گردید که شامل:
شوتوکان: گیچین فوناکوشی
شیتوریو: کنوامابونی
وادوریو: هیرو نوی اوتسوکا
گوجوریو: چوجون میاگی (همان منبع)
۲-۱-۲ تاریخچه کاراته در ایران:
تاریخ دقیقی از هنرهای رزمی بخصوص کاراته در ایران بصورت نوشته ای در دست نیست و تا کنون نکات چندانی پیرامون تاریخچه ورود کاراته به ایران و دیگر ویژگی های آن نوشته نشده و فقر منابع مطالعاتی پیرامون این ورزش یکی از مسائلی است که هر شخص علاقمند به تحقیق یا دوستدار کاراته را با این امر مواجه می سازد. متاسفانه کتابهای معدود در این زمینه وجود دارد که اکثرا برگرفته شده یا ترجمه شده از کتابهای خارجی است که فقط دربردارنده اطلاعات پیرامون کاراته می باشد. کتابی بنام ” کاراته از بدو تولد تا تکامل” در مورد کاراته ایران نگاشته است. ایران جزء یکی از کشورهایی است که علاقه زیادی به هنرهای رزمی داشته و از قدیم الایام در این رشته فعالیت می کردند. کاراته در دهه چهل توسط شخصی بنام ایوب ماشینچیان در کاخ جوانان بصورت ابتدایی تمرین می شود است.
در همان سالها شخصی بنام فرهاد وارسته به جهت ادامه تحصیل راهی آمریکا می شود و همزمان با تحصیل در رشته کاراته نیز نزد اساتید ژاپنی این هنر را فرا می گیرد. پس از اخذ درجه دکترا در رشته علوم سیاسی و کمربند مشکی در کاراته در سال ۱۳۴۴ وارد ایران شد. و شروع به آموزش کاراته بصورت پراکنده می نماید. پس از یکسال در باشگاه رضایار که بعدها به آکادمی کاراته نامگذاری شد برای تعلیم اختصاصی کاراته سبک ” کان ذن ریو” تاسیس گردید که علاقمندان زیادی جذب رشته کاراته شدند. گفتنی است که درآن زمان سبک های شوتوکان زیر نظر استاد نصرتیان، سبک وادوریو زیر نظر استاد آقا میر و سبک کیوکشین زیر نظر استاد شیرزاد تعلیم داده می شد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

سبک کان ذن ریو که قدیمی ترین سبک فعال کاراته در ایران بود توانست با انتخاب نفرات برتر بعنوان تیم ملی کاراته ایران در مسابقات قهرمانی جهان کاراته در سال ۱۹۷۷ در توکیو برگزار شد، حضور قدرتمند داشته باشد و عنوان سومی قهرمانی جهان را کسب نماید. و در سال ۱۹۷۹ نیز تیم ملی کاراته توانست در مسابقات قهرمانی آسیا عنوان سومی کومیته را از آن ایران نماید. سابقه کوتاه این سبک نشان داد که از نظر کاربرد با توفیق هایی توام بوده و کسانی که در این سبک کار کرده اند جنگجویان خوبی بوده اند و در مبارزه بر اثر عدم محدودیت در اجرای تکنیک های دست و پا توانسته اند بخوبی بدرخشند.
۲-۱-۲-۱ تأسیس فدراسیون کاراته در ایران:
سال ۱۳۵۱ بود که فدراسیون کاراته ایران تاسیس شد و دکتر فرهاد وارسته بنیانگذار سبک کان ذی ریو به ریاست فدراسیون کاراته منصوب شد. فعالیت فدراسیون کاراته با ۴ سبک (کان ذن ریو، شوتوکان، وادوریو و کیوکوشین) تا سال ۱۳۶۵ تداوم داشت.
دهه شصت بود که جهت آشنایی بیشتر با کاراته روز دنیا و پیشرفت در آن، اساتید ژاپنی به ایران دعوت شدند وسبک های مختلفی توسط این اساتید معرفی گردید، برای اینکه ایران بتواند همگام با کشورهای دیگر از پتانسیل کاراته استفاده کرد و بتواند در مجامع بین المللی حضور فعال داشته باشد. در سال ۶۸ گروهی از اساتید کاراته را جهت آموزش و اخذ نمایندگی در سبک های اصیل به ژاپن اعزام شدند که پس از آن تعداد سبک های کاراته در ایران بیشتر شد که اکثرا آن سالها را دگرگونی و ایجاد تحول در کاراته ایران می نامند. در حال حاضر بالغ بر ۸۰ سبک کاراته زیر نظر فدراسیون کاراته ایران با جمعیت میلیونی فعالیت دارند و این جمعیت در جوامع بین المللی جایگاه چشمگیری داشته و از لحاظ مدال آوری نیز تیم ملی کاراته ایران، قهرمان آسیا و جزء ۴ تیم برتر کاراته جهان می باشد. کاراته با احترام شروع و با احترام نیز پایان می یابد. (آرین خو، ۱۳۷۱، ۱۸،۱۹و ۲۰).
۲-۱-۳ کاراته- دو چیست؟
بطور اجمالی در کاراته”دو” حاصل هنر جنگ با دست خالی است که بطور مخفیانه از جزیره اولیناوانسل اندرنسل در طول سالیان دراز به ما منتقل شده است. این هنر که دفاع از خود می باشد به فرد اجازه می دهد تا بر دشمن بوسیله تکنیک های مناسب و با بهره گرفتن از قسمت های مختلف بدن به طور عقلانی و موثر پیروز شویم. ولی در کاراته دوی واقعی یک هنر ساده جنگیدن نیست. اولین هدف آن محکم و استوار کردن بدن و روح است. در حقیقت این هنر را اگر از نظر تاریخی بررسی کنیم برای رسیدن به وقار و بزرگی یک فیلسوف استفاده می شده است. طرفداران کاراته دو باید به معنای این دو پند کاملا فکر کنند:
هنر کاراته، مانند تجربه یک حکیم است.
کاراته با حمله شروع نمی شود.
بر طبق رسوم، مرکز و پایه عمل کاراته دو، کاتاها هستند که می توان جداگانه یا باهم این حرکات را انجام داد و ورزیده شد. تمام انسانها، مرد یا زن در هر سنی که باشند می توانند این حرکات را انجام بدهند. (مردانی، ۱۳۷۳، ۷)
۲-۱-۳-۱ فلسفه کاراته دو:
فلسفه کاراته دو مهمترین جنبه آموزش است زیرا این یعنی آموزش روان، از نقطه نظر سنتی وقتی شاگردان این هنر در بدو امر وارد یک کلاس می شوند آنها برابری را یاد می گیرند.
تمام آنها باید از پایین شروع کرده و خود را به سطوح بالاتر بکشانند. بدون در نظر گرفتن تفاوت های فردی و سبک خاص کاراته فضایل بالاتری را یاد می گیرند که عبارتند از احترام، همدردی، حق شناسی و پاکدامنی. کاراته راهی است که از طریق آن شخص فروتنانه به ضعف های خود واقف می شود و در اینجاست که از طریق این فضایل ضعف های خود را به نقاط قوت تبدیل می کند. (تن زاده، ۱۳۶۹، ۱۴)
۲-۱-۴ تکامل کاراته:
زندگی بر بستر پروسه انتخاب طبیعی بطور مداوم و بتدریج در حال تغییر و تکامل بوده و این امکان را فراهم می سازد که ما خود را با پیرامون متغیر خود بصورتی مفیدتر تطبیق داده و عمل نمائیم. هر اندازه که ما پیشرفت کنیم، به ظرافت و تهذیب دست یافته و جزئیات اهمیت بیشتری می دهیم. کاراته برای رسیدن به فرم فعلی تغییرات مداومی داشته. در طول قرون، اصلاحات و تنظیمات زیادی صورت گرفته تا بدن را قادر سازد به حداکثر کارایی (استخراج انرژی) خود دست یابد. جستجوی مداوم برای یک فرم ایده آل، باعث بوجود آوردن زیبایی و هماهنگی در حرکات شده و بعنوان جوهر کاراته محسوب می شود. این باور که کاراته- دو برای درگیری آموخته می شود یکنوع تحریف حقایق می باشد. کیمه در کاراته منحصر بفرد می باشد، بدلیل اینکه جوهر تمام تکنیک های کاراته است، واضح است که انجام تکنیک ها بدون استفاده از کیمه فقط تقلیدی از واقعیات می باشد. تمرینات مداوم تکنیک های کاراته، بدن و علی الخصوص طریقه عمل عضلات و ستون فقرات را تغییر می دهد و بتدریج بدن بصورت یک استخوان بندی کاملا هماهنگ درآمده که در یک لحظه انفجار انرژی قادر به تولید قدرتی خارق العاده می باشد. این یعنی کیمه. (اصلانیان، ۱۳۷۲، ۱۵).
۲-۲ تماشاگران:
جمعیت تماشاچی، حضار، که در مباحث اجتماعی ورزشی به آنها “Audience” اطلاق می شود،یکی از پایه‌های ورزش رقابتی معاصر به شمار می آیند. رهبران ورزش گفته اند که تما شاگران تأثیر مهمی بر عملکرد عمومی ورزش دارند، چه در زمینه های تمر ین ورزشی و دررقا بت واقعی وحتی در دروس تربیت بدنی.
لارسون متعقد است که تماشاجیان جزء مکمل طبیت اصلی ورزش هستند؛ زیرا محیط یا جو اجتماعی مستقیم و زنده ای برای فرد بازیکن فراهم می آورند. کراتی تأکید می کند که ورزشکار با نبود تماشاگران نمی تواند در رقابت بازی خوبی ارائه دهد و یادآور می شود که امروزه حضور تماشاچیان و تأثیرات آنها، برای همگان آشکار شده است؛ زیرا حتی اجرای انفرادی، مثلا در حالت تمرین، قضیه به گونه ای است که چشم هایی ناظر آن هستند، خواه تماشاگر مرئی باشد یا نامرئی. از این بالاتر، اجراکننده (بازیکن)، خود، نیز نمی تواند خیال خویش را از توده تماشاگر دور کند؛ چرا که این امر، به لحاظ روانی و اجتماعی، در ذهن او نهفته است (شیخی، ۱۳۸۱، ص ۲۰۸).
در جای دیگر، کراتی خاطر نشان می سازد که، علاوه بر تاثیر آمیزه همکاری- رقابت بر عملکرد تیم، صرف حضور اشخاصی دیگر در موقعیت اجرا (بازی) خود سبب شکل گیری بروندادهای حرکتی اجراکننده (بازیکن) می شود.
زیگلر^[۸] توضیح داده است که مطالعات و تحقیقات در عرصه مسائل اجتماعی فعالیت ورزشی بر پایه ارتباط آنها با مبحث تسهیل اجتماعی ورزش طبقه بندی می شود.
۲-۲-۱ انواع تماشاگران
با بررسی نوع تماشاگران، و یا به معنای دقیق تر، حضار، می توان گفت که ما سه نوع جمعیت حاضر داریم:

1. 1. تماشاچیان؛ اینها تماشاگرانی هستند که خصلت بی طرفی نسبی بر آنان غالب است؛ یعنی برای ایشان هیچ اهمیتی ندارد که کدام یک از دو تیم برنده یا بازنده باشد.

1. 1. تشویق گران یا هواداران؛ واژه Fan به معنای مشوق است و منحصر شده کلمه Fanatic یعنی متعصب، می باشد. این گروه، تماشاگران تشویق کننده هستند که، نسبت به یک تیم یا باشگاه خاص تعصب می ورزند. اینان پویایی بیشتر از تماشاچی عادی بروز می دهند.

1. 1. همکنشان، مقصود از همکنشان کسانی هستند که در بازی یا رقابت مشارکت دارند، خواه افراد هم تیم باشند یا رقیب. اینان در عملکرد یا بازی ورزشی نقشی فعال، موثر و غیر قابل انکار دارند (شیخی، ۱۳۸۱، ۲۱۰).

۲-۲-۳ چارچوب روانی – اجتماعی برای بررسی تماشاگران
تجربه نشان داده است که در رقابتهای ورزشی عملکرد فرد تنها از تعامل اجتماعی که میان او و هم تیمی هایش صورت می گیرد تاثیر نمی پذیرد، بلکه همچنین، زمانی که خود را در حضور چندین نفر احساس می کند، و یا زمانی که مورد توجه توده ای از تماشاچیان قرار گیرد، هرچند میان او و انها هیچ نوع رابطه ای نباشد، عملکردش تحت تاثیر واقع می شود. پیویو^[۹] در مطالعاتی که راجع به حساسیت مردم نسبت به حضار و جمعیت تماشاگر، خواه کمسال و خواه بزرگسال، انجام داده روشن ساخته است که این حساسیت در انسانها متفاوت است، و این تفاوت به گونه های مختلف اجتماعی شدن کودکان، و نیز به نقش والدین در پاداش و تنبیه کودک نسبت به رفتاری که از او سر می زند و به آنچه که به لحاظ اجتماعی از او انتظار میرود بستگی دارد.