سطح معنی داری

کارکرد اجتماعی

۴۵/۰

۰۵/۱

۹۱/۱

۱۹

۰۷۰/۰

با توجه به نتایج جدول ۱۳-۴ ، مقدار t بدست آمده در کارکرد اجتماعی به طور کلی با درجه آزادی ۱۹، برابر با ۹۱/۱ می باشد که از میزان ارزش بحرانی t ، با درجه آزادی ۱۹ کمتر بوده و درسطح ۰۵/۰ معنی دار نمی باشد. تفاوت معناداری میان نمرات پیش آزمون و پیگیری در مؤلفه کارکرد اجتماعی وجود ندارد، بر همین اساس می توان نتیجه گرفت که درمان شناختی- رفتاری بر کارکرد اجتماعی معتادان به طور کلی در پیگیری اثر بخش نمی باشد.
جدول ۱۴-۴٫ پیگیری درمان شناختی- رفتاری بر سلامت عمومی به طور کلی

متغیر

میانگین

انحراف استاندارد

T

درجه آزادی

سطح معنی داری

سلامت عمومی به طور کلی

۴۰/۰-

۷۳/۰

۶۱/۰

۱۹

۰۵۴/۰

با توجه به نتایج جدول ۱۴-۴ ، مقدار t بدست آمده در سلامت عمومی به طور کلی با درجه آزادی ۱۴، برابر با ۶۱/۰ می باشد که از میزان ارزش بحرانی t ، با درجه آزادی ۱۹ کمتر بوده و درسطح ۰۵/۰ معنی دار نمی باشد. تفاوت معناداری میان نمرات پیش آزمون و پیگیری در مؤلفه سلامت عمومی به طور کلی وجود ندارد، بر همین اساس می توان نتیجه گرفت که درمان شناختی-رفتاری معتادان به طور کلی در پیگیری اثر بخش نمی باشد.
فصل ۵:بحث و نتیجه گیری
۱-۵ خلاصه
اعتیاد بیماری پیچیده ای است که با ویژگی هایی چون رفتارهای اجباری، وسوسه های مقاومت ناپذیر، رفتارهای جستجوگرایانه مواد و مصرف مداوم آن حتی در شرایطی که پیامدهای منفی بسیاری برای فرد به همراه دارد، مشخص میشود. داده های همه گیرشناسی نشان میدهد که ۵۳ درصد از مصرف کنندگان مواد مخدردارای یک بیماری جدی روانی هستند (دارک، ۲۰۰۹).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

وضعیت سلامت روانی نیز نقش مهمی در سبب شناسی و فرایند درمان فرد معتاد بازی میکند. امروزه نقش سلامت روانی بر بخش های دیگر سلامت مشخص شده است (پرینس و همکاران، ۲۰۰۷). می توان گفت بدون دستیابی به سلامت روانی، دستیابی به بخش های دیگر سلامت نیز امکان پذیر نیست.
در مورد تأثیر و کارایی مداخله های شناختی ـ رفتاری در درمان اختلال های مصرف مواد، ارزشیابی های زیادی صورت گرفته که نتایج آن ها نشان دهنده کارایی این رویکرد درمانی است. در این تحقیقات، کارایی رویکرد شناخت ـ رفتار درمانگری و گروه کنترل مقایسه شده است (سرودی و همکاران، ۲۰۰۸ ). درسالهای اخیر این نوع درمان پیشرفت زیادی کرده است و روشهایی ایجاد شده است که به نحو وسیعی در درمان افسردگی، اضطراب، ترس، درد و اعتیاد کارایی دارد. نتایج پژوهش مک گاورن (۲۰۰۹) نیز در مورد میزان بهبودی اعتیاد به مواد مخدر نشان می دهد که از بین انواع مدلهای مختلف درمان، روش شناختی ـ رفتاری از بیشترین میزان تأثیر برخوردار بوده است.
روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی و پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل ـ آزمایش و دوره پیگیری می باشد. همچنین، جامعه آماری شامل بیماران مصرف کننده مواد افیونی می شدند که در سال ۱۳۹۳ به مرکز ترک اعتیاد شهر تهران مراجعه کردند. در این میان ۴۰ نفر، از آنان با بهره گرفتن از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش ۲۰ نفر و گروه کنترل ۲۰ نفر جای گرفتند و گروه آزمایش در دوره پیگیری یه ماهه نیز بررسی شدند. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه سلامت عمومی ۲۸سوالی بود که خود دارای ۴ مولفه نشانه های جسمانی، کارکرد اجتماعی، نشانه های افسردگی وخیم، اضطراب و بی خوابی می باشد، بودند. شایان ذکر است اعتبار و روایی ابزارهای مزبور در تحقیقات مختلف داخلی و خارجی تایید شده است در تحقیق حاضر نیز آلفای کرونباخ ۷۶/۰ بدست آمد. پس از انجام مداخلات شناختی رفتاری گروهی طی ۱۲ جلسه، گروه مورد آزمون مجدد با بهره گرفتن از ابزار مزبور مورد بررسی قرار گرفته و یافته ها با بهره گرفتن از روش تحلیل کوواریانس قرار گرفتند. به طور کلی نتیجه پژوهش بدین شرح است که رویکرد شناختی_ رفتاری در گروه آزمایش باعث بهبود تمام مولفه های سلامت عمومی شده است اما در دوره پیگیری فقط در مولفه های افسردگی و علائم اضطراب همچنان اثربخشی اش ماندگار بوده است.
۲-۵ بحث و نتیجه گیری
۱-۲-۵ فرضیه اصلی: روان درمانی شناختی رفتاری گروهی در بهبود سلامت عمومی بیماران وابسته به مواد افیونی موثر است.
با توجه به یافته های آماری مداخله گروهی با رویکرد روانشناختی نتایج پژوهش نشان داد که مداخله گروهی با رویکرد شناختی رفتاری توانسته روی سلامت عمومی معتادان در مرحله پس آزمون اثربخش باشد. این یافته همسو با یافته های سوگرمن^[۱۶۶] و همکاران (۲۰۱۱)، اوسیلا^[۱۶۷] و همکاران (۲۰۰۹)، دریس^[۱۶۸] و هولون (۲۰۱۱) و مک هاک^[۱۶۹] و همکاران (۲۰۱۰) در زمینه اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر بهبود سلامت عمومی معتادان به مواد افیونی است.
در تبیین یافته فوق می توان اظهار داشت که سلامت عمومی مفهومی پیچیده، کلی و چند جانبه است که علاوه بر برداشت ذهنی فرد به شرایط جسمانی و اجتماعی او نیز بستگی دارد. بنابراین، به نظر می رسد برای بهبو د آن لازم است که مداخله طولانی مدت و همه جانبه صورت گیرد که نه تنها بر بعد روانی بیمار، بلکه بر ابعاد جسمانی، اجتماعی و محیطی نیز تمرکز کند.
بررسی در زمینه میزان شیوع همبودی مرضی اختلالهای روانی درمیان سوء مصرف کنندگان مواد افیونی همچنان ادامه دارد، زیرا میزان شیوع همبودی مرضی اختلالهای روانی درمیان این بیماران بر پایه عواملی مانند دیدگاه گروه ارزیابی، موقعیت بالینی بیماران و نیز ابزار های تشخیصی بکار برده شده متفاوت است. پژوهش ها نشان می دهد که در بسیاری از سوء مصرف کنندگان مواد، شواهدی از دست کم یک اختلال همراه را دارند (ران زویل^[۱۷۰] وهمکاران، ۱۹۹۹؛ به نقل از پرویزی فرد، ۱۳۸۴) درمیان دلایلی که طی چند سال گذشته در زمینه اهمیت بالینی اختلالهای روانی در میان سوء مصرف کنندگان مواد ارائه شده، همبودی اختلالهای روانی بعنوان عامل مهمی در سبب شناسی، پیش آگهی و آسیب پذیری این گروه از بیماران به شمار می رود؛ این امر با عدم پذیرش درمان از جانب بیمار، مزمن شدن علایم و نشانه ها در نهایت عود بیماری ارتباط دارد (دارک^[۱۷۱] و همکاران۱۹۹۸؛ به نقل از پرویزی فرد، ۱۳۸۴).
باتوجه به این که، عدم موفقیت اثر بخشی درمانهای سنتی در معتادان مواد افیونی معمولاً ناشی از اختلالهای پزشکی و روانشناختی همبود در این بیماران ونیز هزینه های بالای مراقبت های بهداشتی – درمانی آن میباشد. بنابراین نتایج این بررسیها می تواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار متخصصان بهداشتی – درمانی درراستای بالا بردن اثر بخشی درمانهای سنتی اعتیاد بگذارد (ران زویل^[۱۷۲] و همکاران، ۲۰۰۱؛ به نقل از پرویزی فرد، ۱۳۸۴).
از این رو در پژوهش پرویزی فرد و همکاران (۱۳۸۴) به بررسی همبودی مرضی اختلالهای خلقی واضطرابی
۷۲% معتادان مورد نظر درمیان معتادان به مواد افیونی ومقایسه آن با افراد بهنجار پرداختند. یافته ها نشان داد که ۳ بررسی به ترتیب واجد ملاکهای تشخیص اختلالهای خلقی و اضطرابی (غیر اختلال مصرف مواد) بودند. درمیان اختلال های خلقی و اضطراب منتشر (به ترتیب ۶۶% و ۱۲%) شایعترین اختلالها بودند .در پژوهش دیگر شمسی سعید آبادی (۱۳۸۸) به بررسی تاثیر شناخت درمانی گروهی برکاهش عوامل موثر دربازگشت به مواد مخدر پرداخته است.
با توجه به نتایج بدست آمده از تجزیه وتحلیل داده های تحقیق براساس ابعاد چهارگانه پرسشنامه سلامت عمومی که شامل افسردگی، کنشوری اجتماعی، علائم اضطراب و نشانه های جسمانی میباشد، نتایج کسب شده در گروه آزمایش و کنترل اختلاف و تفاوت معناداری را درابعاد کاهش علائم اضطراب و افسردگی در پس آزمون وپیگیری نشان میدهند. اما گروه درمانی در بهبود مولفه جسمانی در پس آزمون موثر بوده است اما این اثربخشی در مرحله پیگیری برقرارنیست. در مولفه ارتباطات اجتماعی در پس آزمون تاثیر معنی داری داشته اما در دوره پیگیری تاثیر چندانی نداشته است.
در پژوهش حاضر بیشتر بر بهبود وضعیت روان شناختی بیماران تاکید شده و این عامل می تواند در تبیین عدم اثر بخشی درمان طولانی مدت (مرحله پیگیری) مد نظر قرار گیرد.