افزایش حجم مطالبات مشکوک الوصول که به دلیل افزایش مطالبات سررسید گذشته و معوق بوده می تواند بیانگر افزایش ریسک اعتباری باشد.

• • نسبت ذخیره مطالبات مشکوک الوصول به کل دارایی ها

افزایش آن بیانگر ریسک و کاهش آن مبین کاهش ریسک می باشد(اصلی، ۱۳۹۰، ۳۴-۱).
تعریف ریسک اعتباری: احتمال عدم ایفای تعهد در نتیجه شرایط خاص متعهد به بانک را ریسک اعتباری می گویند.این نوع ریسک در شرایط نامناسب اقتصادی نظیررکودو بحران اقتصادی افزایش می یابد.
۲-۲-۱-۱۴-تاثیر ریسک اعتباری بر بانک یا موسسه مالی
به لحاظ نظری، نکول زمانی روی می دهد که ارزش دارایی های شرکت کمتر از ارزش بدهی های آن باشد^[۳۴]، بنابراین ریسک نکول از جمله مهمترین ریسک هایی است که بانک ها و موسسات پولی و مالی را تحت تاثیر قرار می دهد، چرا که نکول تعداد کمی از مشتریان می تواند زیان غیرمنتظرهای را به یک سازمان وارد نماید.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

هرگونه قصوری که در بازپرداخت تسهیلات صورت گیرد از ارزش دارایی های بانک کاسته و ممکن است بانک را در ایفای تعهداتش دچار مشکل نماید از سوی دیگر میزان سودآوری را نیز کاهش دهد و به این ترتیب بانک به پیش بینی های اولیه خود دست نیابد و متعاقباً نتواند به سهامداران و سپرده گذاران خود سودهای مورد انتظار آنان را پرداخت نماید و این اتفاق تاثیر مستقیم در موقعیت بانک،‌ سهامداران و سپرده گذاران خواهد داشت.
۲-۲-۱-۱۵-مدل های محاسبه ریسک اعتباری و تحلیل مدل CR⁺
مدل های ریسک اعتباری از اهمیت زیادی برخوردار هستند زیرا بصیرت و دانش لازم را در مورد زیانهای احتمالی اعطای تسهیلات برآورد و ارائه خواهند نمود. مدل های ریسک اعتباری با اندازه گیری ریسک می توانند ارتباط منطقی بین ریسک و بازده ایجاد و قیمت گذاری مناسبی از دارایی ها را فراهم آورند و در دو سطح قابل انجام است:

• • بررسی وام ها و مشتریان به صورت انفرادی (اعتبار سنجی)

• • بررسی ریسک پرتفوی اعتباری تسهیلات

برخی از معروف ترین مدلهای سنجش ریسک پرتفوی اعتباری عبارتند از :
۱- ریسک اعتباری
۲- نگرش پرتفوی اعتباری
۳- سنجش ریسک
۴- مدل سنجش ریسک
طی چند سال اخیر، تعدادی مدل های جدیدی برای مدلسازی ریسک اعتباری ارائه شده اند در این قسمت به بررسی مدل های اصلی ریسک اعتباری پرتفوی پرداخته شده است، روش سنجش ریسک توسط جی.پی. مورگان بر اساس تحلیل تغییر رتبه (انتقال) اعتباری بنا شد.
سپس تام ویلسون مدل تغییر رتبه اعتباری را توسعه داد و مدل نگرش پرتفوی اعتباری را پیشنهاد نمود که بر آن اساس احتمال نکول در یک چرخه اعتباری تغییر می کند و تابعی از متغیرهای کلان اقتصادی
می باشد و به فاصله کوتاهی پس از آن مدل سنجش ریسک از یک رویکرد کلان استفاده نمود که احتمال نکول هربدهکار رابه ارزش بازار دارایی های او مرتبط می سازد.
و بالاخره،بانک سرمایه گذاری (CSEP) Credit Suisse Financial Products مدل ریسک اعتباری را در اکتبر ۱۹۹۷ معرفی کرد این مدل از نظر ریاضیات به کار رفته در آن میان مدل های پرتفوی موجود منحصر به فرد است یکی از دلایل اصلی موفقیت مدل ریسک اعتباری تمرکز آن بر رویداد نکول است.
ویژگی های اصلی این مدل به شرح زیر است.
۱- علت نکول بدهکار در این مدل موضوعیت ندارد نکول یک رویداد تصادفی است که به وسیله احتمال نکول توصیف می شود.
۲- احتمال نکول بدهکار یک عدد ثابت نیست بلکه یک کمیت متغیر و تصادفی است که به وسیله یک یا چند عامل ریسک(سیستماتیک) ایجاد شده و معمولاً فرض میشود دارای توزیع گاما است.
۳- بین عوامل ریسک سیستماتیک و احتمال نکول رابطه خطی وجود دارد.
۴- نکول بدهکاران، مستقل از هم است.
۵- همبستگی بین بدهکاران آشکار نیست بلکه تنها به طور ضمنی به خاطر عوامل ریسک مشترکی که به وجود آورنده احتمال نکول هستند ایجاد میشود.
۶- توزیع احتمال زیان، از توابع مولد احتمال استخراج میشود و اگر زیانها مقادیر گسسته را اختیار کنند می توان از این توابع استفاده کرد.
۷- برای به دست آوردن توزیع احتمال زیان برای پرتفوی، از یک تخمین برای توابع مولد احتمال استفاده می شود که معمولاً مطابق تخمین پوآسون برای زیان یک بدهکار است (اصغری،خوانساری، سیاهکارزاده، سایت مرجع دانش( سیویلیکا)، دانشگاه امام صادق،۱۳۸۶).
مدل ریسک اعتباری را مدل بیمه ای نیز می نامند زیرا مفاهیم اصلی آن از ادبیات بیمه (بویژه بیمه آتش سوزی) گرفته شده است که در آن زیان محتمل شده به وسیله یک بیمه گر دو چیز را منعکس می کند:

• • احتمال سوختن خانه(چیزی که بیمه گر آن را فراوانی حادثه می نامد).

• • ارزش خانه از بین رفته بر اثر آتش سوزی(چیزی که بیمه گر آن را شدت زیان می نامد).

درواقع، می توان این مفاهیم را برای وامها به کار برد زیرا توزیع احتمال زیان در یک پرتفوی وام، ترکیب فراوانی نکول وام ها و شدت آنها را نشان می دهد و در موارد زیر مورد استفاده قرار
می گیرد.

• • در پرتفوی بیمه و تکنیک های تحلیلی مورد استفاده در آن.

• • محاسبه سرمایه اقتصادی جهت پوشش ریسک اعتباری.

• • در روش شناسی مدل سازی ریسک اعتباری برای انجام پیش بینی های لازم و ابزارها.

• • تعیین تنوع و تمرکز پرتفوی(فلاح شمس، و همکاران،۱۳۸۷ ،۱۴۷)

همچنین مدل CR⁺ این مزیت را دارد که اجرای آن نسبتاً آسان است. عبارات مربوط به احتمال زیان پرتفوی به راحتی استخراج می شوند وسهم نهایی بدهکار در ریسک نیز به سادگی محاسبه میشود. به علاوه این مدل فقط روی نکول متمرکز می شود. (اصلی، ۱۳۹۰،۳۴-۱)
بنابراین به محاسبات و ورودی های نسبتاً کمی نیاز دارد(سه ورودی ضروری و یک ورودی اختیاری). بنابراین مدل مذکور با بهره گرفتن از روش های آماری، ریسک عدم بازپرداخت اعتباری را محاسبه نموده و بر همین اساس هیچ گونه فرضی در مورد علت عدم بازپرداخت تعهدات در آن وجود ندارد ومحدودیت اصلی این مدل نیز همانند محدودیت مدل های پیشین فرض می کندریسک اعتباری رابطه ای با ریسک بازار ندارد(اصغری،خوانساری، سیاهکارزاده، سایت مرجع دانش( سیویلیکا)، دانشگاه امام صادق،۱۳۸۶).
بانک های موفق درسطح جهان مدلهای قابل استفاده برای اعتبار سنجی و مدیریت پرتفوی اعتباری را متناسب با شرایط بانک خود توسعه میدهند. چنین سیستمهایی مدیران بانک را در جهت اتخاذ هرچه بهتر تصمیم های اعتباری یاری میدهد تصمیمهایی که بر پایه ارزیابی های کیفی و کمی وامهای انفرادی و پرتفوی اعتباری بانک قرار دارد. (اصلی،۱۳۹۰،۳۴-۱)
۲-۲-۱-۱۶-معیارها و مدلهای مورد استفاده برای رتبه بندی مشتریان
یکی از مهم ترین مسائل در فعالیت اعتباری ، داشتن اطلاعات کامل از میزان شایستگی اعتباری طرف مقابل است زیرا عدم تقارن اطلاعاتی بین دو طرف مبادله امکان پدید آمدن شکست را فراهم نماید. لذا بیشتر فعالیتهای اعتباری توسط بانک ها انجام میشود.
اگر بانکها در انجام فعالیتهای اعتباری به موشکافی دقیق میزان شایستگی اعتباری طرف مقابل بپردازند به مقدار زیادی از شدت عدم تقارن اطلاعاتی بین دو طرف مبادله کاسته و برکارایی فعالیت ها افزوده و تصمیم گیری با اطمینان بالاتری انجام خواهد شد.
بنابراین ارزیابی و سنجش توان بازپرداخت مشتریان اعتباری به صورت انفرادی و محاسبه احتمال عدم بازپرداخت اعتبارات دریافتی آنها را «رتبه بندی اعتباری» می نامند.
اعتبار سنجی یا رتبه بندی ‌نظامی است که به وسیله آن بانک ها و موسسات اعتباری با بهره گرفتن از اطلاعات حال و گذشته متقاضی احتمال عدم بازپرداخت وام توسط وی را در آینده ارزیابی نموده و به او امتیاز خاص خود را می دهند.