‌‌‌فن‌بازار اطلاعات فناوری، سیستم جامع گسترش اطلاعات می‌باشد. این سیستم با جمع‏آوری و تولید اطلاعاتی درباره مبادلات انتقال فناوری، آن‌ها را برای استفاده‌ کنندگان فناوری منتشر می‌کند. متقاضی با توجه به دسترسی آسان و سریع به اطلاعات از طریق شبکۀ پخش اطلاعات انتقال می‌یابد به جستجوی فناوری مناسب و شریک فناوری خود می‌پردازد. برای نمونه بازار فناوری در اروپا را می‌توان اشاره نمود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

‌‌‌فن‌بازار مبادلات فناوری موسوم به بازار معاملات فناوری، سیستم تجارت فناوری‌‌‌های شناخته شده است. این سیستم از طریق معرفی مستقیم آن‌ها بین خریدار و فروشنده، برگزاری نمایشگاه‌‌‌های نمونه‌‌‌های محصول فناوری به صورت منظم و نامنظم و … (بازار فیزیکی) عمل می کند. فعالیت‌های مبادلات فناوری جامع و یا مورد به مورد برحسب زمینه، محصول زمینه و هدف فرق می‌کند. سمینارهای انتقال فناوری و ارائه آن همراه با مبادلات فناوری و به صورت همزمان برگزار می‌گردد. این بازارها می‌توانند در سطح منطقه، بخش، ناحیه یا ترکیبی از هر کدام ایجاد شوند. نمونه‌های موردی از آن عبارتند از مرکز اطلاعات بازار فناوری شرکت‌های کوچک و متوسط ژاپن و فن‏بازار دائوجون در کره. نمونه‏ی ترکیبی دو مورد فوق، فن‏بازاری است که مشاوره‏ها، واسطه‌ها و مبادلات فناوری را ارائه می کند. این ‌‌‌فن‌بازار اطلاعات مرتبط با انتقال فناوری را تأمین و فرایند کامل تحقیقات فناوری تا سرمایه‌گذاری تجاری را پشتیبانی می‌کند. یک نمونه از نوع ترکیبی، ‌‌‌فن‌بازار یونیدو در حیطۀ آسیا و اقیانوسیه و ‌‌‌فن‌بازار شورای بهره‏وری هنگ‏کنگ می‌باشد (APCTT, 2013).
فن‏بازارهای ترکیبی برای پوشش مشکلات زیرساخت‌های سنتی انتقال فناوری بایستی سه بخش زیر را با هم داشته باشند:
بخش اول بازار فیزیکی است که در آن صاحبان و منابع فناوری به همراه نیروی انسانی ماهر در قالب نمایشگاه‌های تجاری و فناوری به معامله می‌پردازند؛
بخش دوم بازار مجازی است که به‌وسیلۀ آن همکاری‌های فناوری از طریق شبکه اطلاعات منسجم بر روی اینترنت شکل می‌گیرد؛
بخش سوم سیستم پشتیبانی است. این سیستم، خدمات اصلی برای تسهیل مبادلات را در دو بخش دیگر شامل ارزیابی فناوری، حق امتیاز، خدمات مالی و … ارائه می‌دهد. این سه بخش در شکل زیر نمایان است:
شکل ۱-۲: بخش‏های مختلف فن‏بازار ترکیبی
۵-۶-۲٫ تفاوت ‌‌‌فن‌بازار با سایر بازارها
الف– ساختارهای موضوعی متفاوت:
در مقام مقایسه ‌‌‌فن‌بازار به‌عنوان بازار فناوری با سایر بازارها، تفاوت‌‌‌های زیادی را می‌توان برشمرد. ناگفته پیداست که برخی از این تفاوت‌ها مربوط به موضوعیت و ماهیت بازار فناوری در مقایسه با سایر بازارهاست که با در نظر داشتن ویژگی‌های فناوری و نیز بازار (که در قبل به آن‌ها اشاره شد)، می‌توان این تفاوت‌ها را مورد بررسی قرار داد.
دستۀ اول تفاوت‌‌‌های مربوط به بازار کالاها و خدمات و بازار فناوری، به ویژگی‌های فناوری مرتبط می‌شود. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند موضوع شکل‌گیری بازار فناوری، متفاوت از شکل‌گیری هر بازار دیگری باشد. تعدادی از این ویژگی‌ها عبارتند از:
فناوری از جنس اطلاعات و دانش است، بنابراین نامحسوس است، با مصرف از بین نمی‏رود، بدون مرز و فراملی و فزاینده است.
-علی‏رغم اینکه فناوری مستهلک نمی‏شود، اما جای خود را به فناوری‌‌‌های دیگر می‌دهد.
فناوری شامل سخت‏افزار، نرم‏افزار، دانش‏افزار و سازمان‏افزار است. بنابراین طیف گسترده‌ای از اطلاعات را در بر می‌گیرد.
ویژگی‌های اشاره شده همگی دلالت بر پیچیدگی‌‌‌های فناوری و مباحث مرتبط با آن، به خصوص موضوع انتقال فناوری دارند. بنابراین شکل‌گیری بازار فناوری نیز موضوعات و پیچیدگی‌های خاص خود را به دنبال دارد. بعضی از این موضوعات عبارتند از:
با توجه به تعداد محدود عرضه‌کنندگان و متقاضیان در بازار فناوری، بازار رقابت کامل در مورد آن مصداق ندارد.
با توجه به اینکه بازار فناوری، بازار رقابت کامل محسوب نمی‏شود، سیستم قیمت‏گذاری فناوری در این بازار نسبت به سایر بازارها، شکل متفاوتی دارد و قیمت‏گذاری آن هیچ مبنای قابل اطمینانی ندارد.
ویژگی همگن بودن در مورد بازار فناوری صدق نمی‏کند. به دلیل این‏که بازار فناوری به‏مثابه بازار کالاها و خدمات نیست که کالاهای واحدهای تولیدی در یک صنعت خاص در بازار کاملاً مشابه باشند.
محدود بودن تولیدکنندگان (عرضه کنندگان) و مصرف‌کنندگان (متقاضیان)، که در ادامه بیشتر به آن‌ها اشاره شده است.
ب- وضعیت خاص عرضه‌کنندگان فناوری در تعاملات فناورانه:
عرضه‌کنندۀ فناوری (امتیازدهنده) و متقاضی فناوری (امتیازگیرنده)، دو رکن اصلی محسوب می‌گردند. در بازار فناوری، عرضه‌کنندگان فناوری ملاحظات خاص خود را دارند که در ادامه به بعضی از آن‌ها اشاره شده است.
ج- وضعیت خاص متقاضیان فناوری:
در قسمت قبل به استراتژی‏هایی اشاره شد که لازم است توسط عرضه‌کننده اتخاذ شود. واقعیت این است که متقاضی فناوری نیز باید پیش‌نیازهای لازم را داشته باشد. نکته اخیر از ملاحظات اساسی انتقال موفق فناوری است. به عبارت بهتر، متقاضی فناوری باید با در نظر گرفتن ملاحظات و ایجاد قابلیت‌هایی، به بهترین شکل ممکن از امتیاز کسب‌شده، بهره‏برداری نماید (موحدی و طباطبایی، ۱۳۸۹).
۶-۶-۲٫ فن‌بازار، نظام نوآوری و نقش دولت
نظام نوآوری در برگیرندۀ نهادها و زیرسیستم‌های دخیل در نوآوری است. در جوامع مختلف، صنعت به‌عنوان زیرسیستم
تولید، و دانشگاه به‌عنوان زیرسیستم تحصیل و آموزش و دست‌کم به‌عنوان بخشی از زیرسیستم علم و فناوری^[۳۸] پذیرفته شده است(بوشهری و طبائیان، ۱۳۸۵).
از سوی دیگر، مجدداً بر اساس آنچه در قسمت‌های قبلی مرور شد، ارتقای نوآوری فناورانه و به‌طورکلی خلق، توسعه، تجاری‌سازی و اشاعۀ فناوری در جامعه به کارکرد و رابطۀ این زیرسیستم‌ها بستگی دارد. بنابراین، برای آنکه وضعیت نوآوری فناورانه در کشور ارتقا یابد باید عملکرد صنعت به‌عنوان نهاد^[۳۹] تولید و عملکرد دانشگاه به‌عنوان نهاد علم و فناوری از یک طرف، و ارتباط این دو نهاد از طرف دیگر، بهبود یابد. دقیقاً در همین جاست که نقش فن‌بازار به‌عنوان یک نهاد واسط آشکار می‌شود. به‌عبارت دیگر، فن‌بازار محل تلاقی این دو نهاد است. البته باید توجه داشت که ایجاد فن‌بازار به‌معنای بهبود قطعی ارتباط صنعت با دانشگاه نیست و این ارتباط تحت تأثیر عوامل دیگری همچون فضای رقابتی حاکم بر صنعت نیز قرار دارد (نظری‌زاده و طبائیان، ۱۳۸۳).
از زاویه سیاست‌های فناوری نیز می‌توان به این موضوع نگریست. چنانکه اشاره شد، سیاست‌های فناوری را می‌توان به سیاست‌های عرضه، تقاضا، و رقابت تقسیم کرد. هدف این سیاست‌ها در واقع ارتقای سیستم ملی نوآوری است و فن‌بازار با نقشی که در این سیاست‌ها ایفا می‌کند، موجبات ارتقای سیستم را فراهم می‌سازد. اما نقش فن‌بازار در این سیاست‌ها چیست؟ سه پاسخ برای این سؤال وجود دارد. اولاً، فن‌بازار عرضۀ فناوری را ترغیب می‌کند؛ ثانیاً، موجب تقاضای فناوری می‌شود؛ و ثالثاً، بستری برای اشاعۀ فناوری مهیا می‌کند. توضیح اینکه دانشگاه‌ها به‌عنوان یک نهاد علم و فناوری در رویارویی با فن‌بازار، آن را به شکل محلی برای عرضۀ دستاوردهای علمی و فناورانۀ خود می‌بینند که می‌توانند راه‌ حل ‌های علمی و فناوری‌های توسعۀ یافته خود را ـ که ممکن است در مراحل مختلفی از توسعه همچون نمونه آزمایشگاهی، پایلوت پلنت و غیره قرار داشته باشند ـ در آن به نمایش بگذارند و عرضه کنند. از سوی دیگر، صنعت و به عبارت بهتر، بنگاه‌های صنعتی نیز از یک طرف فن‌بازار را به‌صورت محلی برای یافتن فناوری‌های نو و پیدا کردن پاسخی نو برای تقاضاهای فناورانۀ خود می‌یابند (تقاضا از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی) و از طرف دیگر آن را مکانی برای مبادلۀ فناوری‌های بالغ و حتی منسوخ (عرضه و تقاضای فناوری بین بنگاه‌ها) می‌بینند.
به این ترتیب، نقش فن‌بازار در نظام ملی نوآوری را می‌توان تسهیل و تقویت ارتباط بین برخی از اجزای نظام، یعنی نهادهای علم و فناوری و نهادهای تولیدی عنوان کرد که یکی از پیامدهای آن بهبود ارتباط صنعت با دانشگاه است.
فن‌بازار می‌تواند با فراهم آوردن سازوکارهای حمایتی همچون حمایت از عرضه‌کنندگان (در قالب تأمین منابع مالی، کمک به ثبت اختراع، ثبت حقوق مالکیت فکری، بازاریابی فناوری، ارائه مشاوره و …) و نیز حمایت از متقاضیان فناوری (به‌صورت تأمین سرمایه مخاطره‌پذیر، ارزیابی فناوری، بازاریابی تجاری و …) باعث شود عرضه و تقاضای بیشتر و مؤثرتری شکل گیرد (نظری‌زاده، ۱۳۸۲).
در این راستا دولت می‌تواند صاحبان فناوری همچون دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی را تشویق کند تا به‌منظور مشارکت در توسعه ملی به شکلی فعال در این عرصه وارد شوند و از منافع آن برخوردار گردند. حمایت دولت از شکل‌گیری فن‌بازارها، انگیزۀ تولید فناوری‌های بومی و تقاضا برای بهره‌برداری از آن‌ها را افزایش خواهد داد.
دلایل گوناگونی برای ایجاد و توسعه فن‌بازارها توسط دولت وجود دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از (ملکی فر، ۱۳۸۲):
فن‌بازار می‌تواند از انباشت بدون استفاده فناوری در دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیقاتی و سازمان‌ها و بنگاه‌های صنعتی جلوگیری کند.
با تزریق فناوری‌های نو به بنگاه‌های بومی، توان فناورانه و قوۀ رقابت‌پذیری آن‌ها را تقویت کند.
با کمک به فروش مکرر فناوری، هزینه توسعه آن‌ها را برای توسعه‌دهندگان و هزینه خرید آن‌ها را برای صاحبان فناوری جبران کند.
با در دسترس قرار‏دادن فناوری، از دوباره‌کاری و موازی‌کاری‌های تحقیقاتی یا انتقال فناوری چندباره جلوگیری کند.
از جمله اهداف ایجاد فن‏بازار نیز می‏توان به موارد زیر اشاره کرد (صمدی و همکاران، ۱۳۸۵):
کاهش موانع موجود بر سر راه معاملات انتقال فناوری؛
گردآوری و توزیع اطلاعات واقع‏بینانه؛
استفاده بهینه از قابلیت‏های فناورانه منطقه؛
رونق‏بخشی به فعالیت مراکز تولید فناوری یا تجاری‏سازی نتایج فعالیت آن‌ها؛
ایجاد فرصت‏های نوین کسب‌وکار؛
گسترش مشارکت‏ها و همکاری‏های رسمی و غیررسمی در زمینه فناوری.
به این ترتیب، ایجاد و توسعه فن‌بازارها به‌عنوان یک مقولۀ سیاستی در دستور کار دولت قرار می‌گیرد. در این راستا سیاست‌های زیر به‌عنوان پیشران‌های فن‌بازار پیشنهاد می‌شوند:

فرهنگ‌سازی پیرامون اهمیت فن‌بازارها و تأثیر آن‌ها بر توان رقابتی صنایع داخلی؛
تشویق بخش خصوصی به تأسیس فن‌بازار؛
تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه‌هایی از قبیل قیمت‌گذاری، ارزیابی و بازاریابی فناوری برای فن‌بازارها؛ و
حمایت از قراردادهایی که از طریق فن‌بازار منعقد می‌شوند.
۷-۶-۲٫ گسترۀ خدمات فن‏بازار
در فن‏بازار هر نوع مبادله‏ای در ارتباط با فناوری، صورت می‏گیرد. البته گسترۀ خدمات هر فن‏بازار بسته به حوزه‏ای که در آن فعالیت می‏کند، چشم‏انداز، سیاست‏های منطقه‏ای و مخاطبین آن فن‏بازار متفاوت خواهد بود. در یک نگاه کلی می‏توان خدماتی که توسط یک فن‏بازار ارائه می‏شود را در ۱۰ گروه مطابق جدول زیر دسته ‏بندی کرد (صمدی و همکاران، ۱۳۸۵)؛
جدول ۴-۲: گسترۀ خدمات فن‏بازار (صمدی و همکاران، ۱۳۸۵)