متوسط در مقابل زیاد
۸۴۹/۰
۳۵۳/۰
۰۱۶/۰
۳۳۸/۲
۱۷۰/۱
۶۷۵/۴
نگهداری از افراد سالمند و یا فرزند معلول
برعهده داشتند در مقابل برعهده نداشتند
۷۵۵/۰
۳۹۹/۰
۰۵۹/۰
۱۲۷/۲
۹۷۳/۰
۶۵۱/۴
شغل دوم
شغل دوم دارند نسبت به ندارد
۲۱۲/۱
۵۸۳/۰
۰۳۸/۰
۳۶۱/۳
۰۷۲/۱
۵۴۰/۱۰
جدول فوق نشان دهنده متغیرهای مرتبط با سلامت عمومی و تعارض خانواده – کار در مدل نهایی لجستیک رگرسیون می باشد که بر این اساس با کنترل عوامل مداخله گر و زمینه ایی حیطه تعارض خانواده- کار از نظر زمان، تنها حیطه تاثیر گذار در سلامت شد به طوری که با افزایش یک واحد در نمره این حیطه ریسک اختلال در سلامتی بطور متوسط ۱۶/۱ برابر افزایش می یابد.از دیگر عوامل موثر، مشارکت همسر می باشد به طوری که پرستارانی که مشارکت همسرانشان در امور منزل و نگهداری از فرزند کم بوده نسبت به افرادی که همسر آنان مشارکت بالا داشتند به طور متوسط ۳/۲ ریسک اختلال سلامتی بیشتری داشتند. و همچنین پرستارانی که از مشارکت همسر به صورت متوسط برخوردار بوده اند نسبت به کسانی که از مشارکت بالا برخوردار بودند به طور متوسط۳/۲ ریسک اختلال سلامتی بیشتری داشتند. در ارتباط با نگهداری از افراد سالمند و معلول پرستارانی که این وظایف را برعهده داشتند نسبت به سایر افراد که این کار را انجام نمی دادند، به طور متوسط۱۲/۲ شانس اختلال در سلامتی بالاتری داشتند. همین طور شغل دوم به عنوان یکی دیگر از متغیرهای باقی مانده در مدل نهایی لوجستیک رگرسیون بود به طوری که افرادی که شغل دوم داشتند در مقابل کسانی که شغل دوم نداشتند، به طور متوسط ۳۶/۳ بار شانس اختلال در سلامت بیشتری داشتند.
نمودار(۴): شدت ارتباط تعارض خانواده- کار از نظر زمان با سلامت عمومی
نمودار شماره ۴ نشان می دهد که افزایش نمره حیطه تعارض خانواده-کار از نظر زمان باعث افزایش ریسک اختلال سلامتی در پرستاران می شود.
نمودار (۵): مقایسه فاصله اعتماد ۹۵% میانگین نمره تعارض خانواده-کار از نظر زمان بر حسب اختلال در سلامت عمومی
با توجه به R2 به دست آمده در نمودار فوق حیطه تعارض خانواده- کار از نظر زمان می تواند تغییرات اختلال در سلامت را تا حدود ۱۹۲/۰ پیش بینی کند
فصل پنجم
در این فصل یافته های پژوهش بر اساس اهداف، بررسی و تفسیر می شوند. بحث و بررسی یافته ها در دو بخش تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری نهایی تنظیم شده است. در انتهای فصل نیز کاربرد یافته های پژوهش و پیشنهادات جهت پژوهش های بعدی مطرح می شود.
بحث و بررسی یافته ها:
بحث و بررسی یافته ها از دو بخش تجزیه و تحلیل یافته ها و نتیجه گیری نهایی تشکیل شده است.
تجزیه و تحلیل یافته ها:
به منظور نشان دادن نتایج مطالعه و دستیابی به اهداف پژوهش، یافته ها در۲۱ جدول و۵ نمودار خلاصه شده است. چنانکه قبلاً گفته شد این مطالعه بر روی ۳۷۴ پرستار شاغل در مراکز آموزشی- درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی گیلان در شهر رشت انجام شده و داده ها توسط نرم افزار SPSS نسخه ۱۷ با استفده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
جداول ۱ و ۲ بیانگر مشخصات (فردی، خانوادگی و شغلی) واحدهای مورد پژوهش می باشند. نتایج این جداول نشان می دهد که اکثریت واحدهای مورد پژوهش(۲/۹۲%) زن و ۸/۷% مرد هستند. میانگین سنی نمونه ها ۳۱/۳۳ سال با انحراف معیار ۹۹/۶ سال می باشد. کم ترین سن واحدهای مورد پژوهش ۲۲ سال و بیشترین آن ۵۲ سال است. از لحاظ وضعیت تاهل،۸/۳۴% مجرد، ۱/۶۳% متاهل، ۲/۱% مطلقه و بیوه هستند. از لحاظ خصوصیات شغلی، ۷/۹۵% یعنی اکثریت نمونه ها دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و ۳/۴% دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد می باشند. از میان نمونه های مورد پژوهش، ۵/۳۸% پیمانی، ۹/۲۱% قراردادی، ۱/۲۱% رسمی، ۵/۱۵ % طرحی و ۹/۲% رسمی آزمایشی هستند. از لحاظ پست سازمانی اکثریت(۶/۸۵%) پرستار و بیشتر آن ها (۸/۸۱%) نوبت کاری در گردش دارند. اکثر نمونه ها به ترتیب در بخش های داخلی(۵۸/۲۰%)، ویژه(۲۵/۱۹%) و کودکان۴۲/۱۰% مشغول به کار بودند که به دلیل بیشتر بودن پرستاران شاغل در این بخش ها می باشد. اکثریت واحدهای مورد پژوهش(۳/۷۴%) در موسسه و یا سازمان دیگر کار نمی کردند. و ۸/۶۲% آن ها به شغل خود علاقمند بودند. میانگین ساعت اضافه کار در واحدهای مورد پژوهش، ۶/۲۷ ساعت با انحراف معیار ۵/۲۶ است به طوری که ساعات اضافه کار در پرسنل از ۰ تا ۱۷۰ ساعت در ماه متغیر می باشد. میانگین سابقه کاری نمونه ها در محل کار،
۷۳/۸ سال با انحراف معیار ۴۲/۶ است و میانگین سابقه کار بالینی در بخش فعلی، ۰۸/۴ سال با انحراف معیار ۹۶/۳ می باشد.
بیش از نیمی از نمونه ها (۳/۷۰%) دارای اضافه کار اجباری بوده در حالی که اکثریت آنان(۷/۷۶%) امکان استفاده از مرخصی را دارند. اکثریت افراد متاهل مورد پژوهش به ترتیب ۱ (۶/۳۳%) و۲ (۳۲%) فرزند دارند. میانگین سن کوچکترین فرزند در نمونه های مورد تحقیق۹۷/۷ سال با انحراف معیار ۳۵/۵ سال می باشد.. ۵/۷۲% از نمونه ها متاهل، ۵/۲۶% مجرد و ۱% مطلقه بوده و اکثریت نمونه ها در مطالعه وی یک و یا دو فرزند داشتند(۹۷). همسر اکثر افراد متاهل مورد تحقیق(۶۴/۹۳%) شاغل و بیشتر آن ها (۷۲/۴۸%) دارای مدرک تحصیلی لیسانس می باشند. وضعیت شغلی همسر بیش از نیمی از افراد متاهل (۳۸/۵۳%) دولتی و ۵۵/۳۸% آزاد است. میزان مشارکت همسر در امور منزل در نیمی از نمونه ها(۵۰%) متوسط، ۸۸/۲۲% کم و ۱۲/۲۷% زیاد است. میزان درآمد ماهیانه خانواده از ششصد هزار تومان تا یک میلیون و پانصد هزار تومان متغیر بوده و حدود نیمی از پرستاران متوسط درآمد ماهیانه زیر یک میلیون تومان دارند که با توجه به وضعیت حقوقی پرستاران و شغل همسر آن ها قابل انتظار است. این در حالی است که ۱/۲۴% از نمـونه ها تمـایل به پاسخ گویی به این سـوال را نداشتند و آن را خالی گذاشتند. در پژوهش حاضـر۶۵ % از واحدهای مورد پژوهش مسئولیت نگهداری از بستگان سالمند و یا فرزند معلول را نداشتند و ۱/۲۱% آنان این وظیفه را بر عهده داشتند در حالی که ۹/۱۴% به این سوال پاسخ ندادند. ۴/۴۰% از نمونه ها از سیستم حمایتی جهت نگهداری از فرزند یا فرزندان و سایر امور منزل برخوردار نبودند. در حالی که ۳۹ % این سیستم حمایتی را داشتند. توزیع واحدهای مورد پژوهش جهت شرکت در نمونه گیری بر اساس تعداد واحدهای مورد پژوهش در هر بیمارستان بوده که بر این اساس بیشترین نمونه ها از بیمارستان پورسینا (۳/۲۴%)، رازی (۶/۲۰%) و سپس حشمت (۶/۱۷%) و کمترین درصد نمونه ها از بیمارستان های امیرالمومنین (۴%) و ولایت(۲/۷%)بوده است. که با توجه به روش نمونه گیری قابل توجیه می باشد.
جداول۵-۳ در راستای هدف ویژه شماره ۱ تنظیم شده است که میانگین نمره تعارض کار- خانواده و ابعاد آن را در پرستاران شاغل در مراکز آموزشی درمانی شهر رشت می سنجد. همچنین در این جداول فراوانی پاسخ دهندگان به سوالات پرسشنامه تعارض کار- خانواده کارلسون نشان داده شده است. در جدول شماره ۳ تعارض کار- خانواده از نظر زمان با ۳ سوال بررسی گردید که بیشتر پاسخ ها مربوط به گزینه “موافقم” می باشد که نمره ۲ دریافت کردند. جدول شماره ۴ با سوالات ۶-۴ ، تعارض کار – خانواده از نظر فشار را می سنجد که در این حیطه نیز بیشتر نمونه ها گزینه “موافقم” را انتخاب نموده اند. سوالات۹-۷ مربوط به تعارض کار- خانواده از نظر رفتار است که در جدول شماره ۵ خلاصه شده است. در این جدول بیش از نیمی از پرستاران گزینه “مخالفم” را بر گزیدند. هچنین بر اساس نتایج این جدول میانگین نمره تعارض کار- خانواده از نظر فشار ۸/۲±۲۰/۱۱ و بیشتر از نمره تعارض کار- خانواده از نظر زمان۹/۲±۷۴/۱۰ و سپس نمره تعارض کار- خانوده از نظر رفتار۱/۳±۴۴/۹ است. میانگین نمره کلی تعارض کار- خانواده ۶/۷±۳۹/۳۱ می باشد. در مطالعه کریمی که هم راستا با تحقیق حاضر است نمره میانگین تعارض کار- خانواده از نظر زمان ۶۷/۱۴، میانگین تعارض کار- خانواده از نظر تنش،۱۰/۱۵ و میانگین تعارض کار- خانواده از نظر رفتار ۴۰/۱۰ و میانگین نمره کلی تعارض کار- خانواده ۱۷/۴۰ به دست آمد؛ به طوری که نشان داد پرستاران تعارض کار با خانواده از نظر فشار را بیشتر از زمان و رفتار تجربه می کنند(۷۷).
یافته های تحقیق رستگار خالد در سال ۱۳۸۳ که به بررسی تفاوت های جنسیتی در تعارض کار- خانواده پرداخته است، نیز نشان داد میانگین محاسبه شده برای تعارض کار- خانواده از نظر زمان ۹۲/۲۱ و از نظر فشار ۲/۱۳ می باشد. در این تحقیق ۶۰ درصد از پاسخ گویان تا حد زیادی تعارض کار با خانواده را تجربه کرده اند و میانگین محاسبه شده برای تعارض مذکور، که برابر ۷۷/۲۵ است نیز نشان می دهد تعارض کار با خانواده افراد کمی بالاتر از حد متوسط می باشد. در این مطالعه برخلاف پژوهش حاضر نمره میانگین تعارض کار- خانواده از نظر زمان بیش از میانگین نمره تعارض کار- خانواده از نظر فشار می باشد(۲۱). به نظرمی رسد این مغایرت به دلیل انتخاب جامعه آماری در مطالعه رستگار خالد از گروه های پرستار و غیر پرستار باشد، در حالی که مطالعه حاضر تنها بر روی پرستاران انجام شده است.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
نتیجه مطالعه مارچلو[۱۲۱] در سال ۲۰۱۰ که به بررسی ارتباط تعارض کار- خانواده و ابعاد آن با رضایت شغلی در پرستاران پرداخته است نیز در راستای این مطالعه می باشد؛ به طوری که میانگین نمره تعارض کار- خانواده ۱۷/۳۸، میانگین تعارض کار- خانواده از نظر فشار ۱۲/۱۶ و بیش از میانگین نمره تعارض کار- خانواده از نظر زمان ۱۲/۱۳ و از نظر رفتار ۹/۱۰ می باشد مارچلو معتقد است پرستاران به دلیل کار در شرایط نامتعارف، بی خوابی و مشکلات ناشی از آن، در ارتباط بودن با بیماران و وضعیت های دردآور و مشکلات ناشی از برعهده گرفتن نقش های پدری و مادری تعارض کار با خانواده بیشتری را از نظر فشار تحمل می کنند(۶۰).
نتایج حاصله از تحقیق حاضر بیانگر این است که پرستاران تعارض کار با خانواده را تا حدود ۵۰ درصد تجربه می کنند که در این میان تعارض از نظر فشار پر رنگ تر است. به عقیده گرینهاوس و بیوتل تعارض مبتنی بر فشار در دو شکل اصلی وجود دارد ۱- فشار فیزیکی که موجب خستگی مفرط می شود و ۲- فشار روانی که موجب اضطراب می گردد(۵۷).
پرستاران در معرض استرس های گوناگون قرار دارند به طوری که مطالعات نشان می دهد بیش از ۳۵ استرسور با شدت های متفاوت از کم تا زیاد پرستاران را تهدید می کند و اکثر آنان از وجود شرایط تنش زا و استرس آور در محیط کار نظیر مواجهه با بیماران بد حال، وضعیت های بحرانی و خطیر، شیفت در گردش بودن، شلوغی محیط کار، ساعات طولانی کار و نبودن زمان برای استراحت کافی در محیط کار خود ناراضی هستند(۸۸). به نظر می رسد همه این مسائل می تواند توجیه کننده این مسئله باشد که اکثریت واحدهای مورد پژوهش در مطالعه در پاسخ به سوالات ۶-۴ پرسشنامه تعارض کار- خانواده عبارت “کاملاً موافقم” که در ارتباط با حیطه تعارض کار- خانواده از نظر فشار می باشد را انتخاب نموده اند.
جداول شماره۹-۷ در راستای دستیابی به هدف شماره ۲، “تعیین میانگین نمره تعارض خانواده- کار و ابعاد آن” تنظیم گردیده است. همچنین در این جداول فراوانی پاسخ دهندگان به سوالات پرسشنامه تعارض خانواده- کار کارلسون نشان داده شده است. جدول شماره ۶ شامل سوالات ۱۲-۱۰ و حیطه تعارض خانواده- کار از نظر زمان می باشد که بیشترین فراوانی پاسخ گویان مربوط به گزینه “مخالفم” می باشد. سوالات۱۵-۱۲ مربوط به تعارض خانواده- کار از نظر فشار است که در آن بیشترین فراوانی مربوط به گزینه “مخالفم” است و در جدول ۷ بررسی شده است. جدول شماره ۸ در ارتباط با سوالات ۱۵-۱۳ است که حیطه تعارض خانواده- کار از نظر رفتار را بررسی می کند که بیشتر نمونه ها گزینه مخالفم را برگزیدند.
اطلاعات این جدول نشان دهنده آن است که نمره میانگین تعارض خانواده- کار از نظر زمان ۲/۳± ۲/۹ ، و بیشتر از میانگین نمره تعارض خانواده- کار از نظررفتار ۱/۳± ۶/ ۸ و سپس میانگین نمره تعارض خانواده کار از نظر فشار۱/۳±۵/۷ می باشد. میانگین نمره کل تعارض خانواده- کار ۴/۸±۴/۲۵ و در حد متوسط می باشد. میانگین نمره کلی تعارض کار با خانواده و خانواده با کار برابر ۷/۱۴±۸۲/۵۶ است.
نتایج مطالعه کریمی که در راستای پژوهش حاضر می باشد نشان می دهد که نمره میانگین تعارض خانواده- کار از نظر زمان،۲۲/۱۰ نمره میانگین تعارض خانواده- کار از نظر رفتار، ۳۳/۹ و سپس میانگین نمره تعارض خانواده- کار از نظر فشار قرار دارد. به چندین دلیل می توان بالا بودن تعارض خانواده- کار از نظر زمان و همچنین بالاتر بودن تعارض کار- خانواده از نظر زمان بر تعارض خانواده- کار از نظر زمان را توجیه کرد؛ اول این که کار کردن برای زنان و مردان ایرانی یک راه برای پر کردن مسئولیت های زندگی می باشد و دوم بحث زمان می باشد؛ به طوری که استاندارد کار کردن در جوامع ایرانی ۴۲ ساعت در هفته است در حالی که اکثر کارکنان ایرانی (۸۰ درصد مردان و ۵۰ درصد زنان) بیش از ۴۳ ساعت در هفته کار می کنند در نتیجه تعارض بیشتری را از نظر زمانی احساس می نمایند(۷۷). از سال ۱۳۸۷ بحث ارتقاء قانون بهروری و کاهش ساعت کار پرستاران به طور جدی در برنامه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی قرار گرفته است که می تواند گام مهمی در افزایش رضایتمندی پرسنل پرستاری، بهبود وضعیت سلامت و به تبع آن کاهش تعارض کار با خانواده و خانواده با کار باشد.
رستگار خالد در مطالعه خود نشان داد که ۵/۶۷ درصد از پاسخ گویان تعارض خانواده- کار را تا حد زیاد و یا بسیار زیاد تجربه می کنند. در بعد تعارض زمانی خانواده – کار میانگین برابر ۵/۹ و بیانگر آن است که تعارض مذکور اندکی از حد متوسط بیشتر است. مقایسه میانگین تعارض فشار نقش خانوادگی در دو گروه مردان و زنان مشخص می کند که زنان با میانگین۹۸/۶ از مردان با میانگین۰۸/۶ تعارض مذکور را اندکی بیشتر تجربه می کنند. میانگین نمره تعارض خانواده– کار از نظر فشار در این مطالعه ۵۳/۶ به دست آمده است(۲۱)
