اضطراب: در این پژوهش اضطراب، میزان نمره کسب شده از طریق پاسخ به سؤالات اضطراب مقیاس تجدید نظر شده اضطراب آشکار کودکان^[۷](RCMAS) که یک مقیاس خود گزارش دهی ۳۸ گویه است که قبل و بعد از درمان از آزمودنیها گرفته و اندازه گیری میشود.
آواز- ملودیک: منظور از آواز- ملودیک در این پژوهش ترانه و جملات کوتاه، که از ترانههای نظر انتخاب و علاوه بر آن شعرهای کودکانه در نمونه های ساده آهنگین که با آواز خوانده میشود. به موازاتی که آزمودنی، عبارات و جملات را یاد میگیرد، آهنگها کم رنگتر و بهتدریج محو میشوند و این ترانهها به مدت یک ساعت تمرین میشوند.

فصل دوم

پیشینه پژوهش

بخش اول: موسیقی
بخـش دوم: لکنـت
بخش سوم: اضطراب
بخش اول: موســـیقی
در این فصل ابتدا به بررسی و مطالعه مبانی بنیادین و اساسی مرتبط با حوزه تحقیق از جمله آشنایی با مفاهیم لکنت، موسیقی و اضطراب پرداخته و سپس تحقیقات انجام شده در هر سه زمینه مذکور بهتفصیل مورد بحث و واکاوی بررسی قرار خواهد گرفت و در نهایت با توجه به پیشینه تحقیقات مختلف نتیجه گیری به عمل میآید. سرانجام تتمه این مطالعات بهانضمام تحقیقات پیشین، ماحصل این پژوهش خواهد بود که منبعی جهت مراجعه محققان دیگر خواهد بود.
۲-۱-۱ تاریخچه موسیقی درمانی
«در خصوص موسیقی و پیشینه آن تاکنون نظرهای متفاوتی در فرهنگ ها و جوامع مختلف دیده میشود. بومیان آمریکا، موسیقی را از موهبتهای الهی میدانند، برهما موسیقی را به عنوان وادی بر روی زمین آورد، پیروان فیثاغورث، آن را لحن موسیقی خلقت دانستهاند و آن را بر گرفته از بانک گردشهای چرخ شناختهاند و این نظریه را حکما و فلاسفه یونانی و اسلامی پذیرفته اند. عطار، شاعر و عارف نامآور ایرانی، آن را “لحن موسیقی خلقت” و ملودی “زبان هاتف غیبی” میداند»(زاده محمدی، ۱۳۸۸: ۳۷).
«از کتابهای ادگار کیس^[۸]، در مییابیم که مردم آمالانتا، بسیار پیشرفته و متمدن بودهاند و از موسیقیای استفاده میکردند که بهطور قطع ترکیبی بود از موسیقی شرق و غرب، مردم از انرژی حاصل از نوسانات نوعی الکتریسیته در روش های شفا بخش گوناگون استفاده میکردهاند. براساس نوشته های ادگار کیس موسیقی هنر قدیم، در ربع پرده اجرا میشده است که در سرودها مورد استفاده قرار میگرفته و باعث ارتقای سطح هوشیاری در افراد میگردیده است. در موسیقی قدیم مصر یک سوم پرده وجود داشته که بیشتر موجب ارتقای ذهنی در افراد بوده تا ارتقای روحی»(مری باسانو^[۹]، ۱۳۸۳: ۲۳).
«استفاده از موسیقی در شفای بیماران پیشینهای بسیار قدیمی و کهن دارد. در قبایل و تمدنهای نخستین در اکثر آیینها و مراسم، آواگری و حرکتهای موزون وجود داشته است. این روش عموماً برای ایجاد جذبه و خلصه، از خود بی خودی، تسلط بر ذهن و نفوذ در ناخوداگاه مورد استفاده قرار میگرفته است. در این مراسم با القاء به فرد، از قوای مافوق الطبیعه برای تسکین و شفای بیمار طلب نیرو میکرده و ارواح بیماریزا را از بدن فرد دور میساختهاند. در واقع ریتم طبلها و زنگ صداها وسیلهای برای تمرکز و توجه بیماران به القائات بوده و در اثر تلقینی، انرژی باوری کردن این مراسم به وجود آمد تغییراتی در ناخوداگاه و احساس فرد ایجاد شده و شفا صورت میگرفت»(زاده محمدی، ۱۳۸۸: ۳۶-۳۷).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

«موسیقـی نزد مردم باستان، لازمـه بقا بوده و سـازندگان و نوازندگان موسیقی شـامل پزشـکان، درمانگران، کشیشان، و کسانی میشود که از طریق درمانهای روحـی جسم را شفا میدادند. این افراد روحشان با موسیقی عجین شده و پیوندشان با موسیقی جداییناپذیر بوده است. نوازندگانی که روح را مداوا میکردند نزد مردم از احترام خاصی برخوردار بودهاند. این درمانگران ارتباط روحی و جسمی بیماران خود را جدی میشمرده و آنها از طریق روح، جسم را شفا میدادند»(کیت موکی^[۱۰]، ۱۳۸۴: ۵-۶).
«بههمین صورت استفاده از موسیقی در معابد بهخصوص در عهد پیامبران بنی اسرائیل از جمله حضرت داوود و حضرت موسی (ع) و پیروان آنها بسیار رواج داشت. در سراسر مصر و بین النهرین موسیقی و شفا با معابد پیوند خورده بود. در واقع موسیقی وسیلهای برای تلقین و تأثیر نیایشها و آداب و مقررات دینی به حساب میآمده است. در فرهنگ هندوان که بیش از چهار هزار سال قدمت دارد، موسیقی در زمینه های عرفانی برای لطافت اخلاق و اعتدال و صفات انسانی استفاده میشده است. در فرهنگ و تمدن چین باستان هم از موسیقی در جهت ارتباط با زیر و بمهای کیهانی جهت شفا و حل مسائل عرفانی استفاده میشده است »(زاده محمدی،۱۳۸۸: ۳۷). «ده هزار سال مصریها و ساموراییها، انواع سرطانها را با آهنگها و نتهای مخصوصی معالجه میکردند و در این شیوه موفق نیز بودند. یهودیان قدیم نیز آوازهای خاصی برای پیشگیری از برخی امراض مسری توصیه میکردند و مسیحیان از آهنگها و آوازهای کلیسا در درمان بیماریها استفاده میکردند. چینیهای قدیم معتقد بودند که یک نت به تنهایی میتواند باعث بهبود حال بیمار یا بر عکس باعث تسلط روح شیطان بر انسان و جهان شود »(کیت،موکی، ۱۳۸۴: ۷-۱۲).
«فیلسوفان ایرانی به تبعیت از یونانیان، نگرش سیستماتیک و علمی را پذیرفتند و از سوی دیگر مایه موسیقی را در ارتباط با رمز و راز کیهانی مورد توجه قرار دادهاند. در دو قرن هفدهم و هجدهم تلاش و توصیههای زیادی از سوی نویسندگان و فیلسوفان برای استفاده از موسیقی در درمان بیماریهای عصبی صورت گرفت. در قرن هجدهم دانشجویان پزشکی دانشگاه پسیلوانیا^[۱۱] موضوع موسیقی درمانی را در مقاله و رسالههای خود مطرح کردند و در قرن نوزدهم برخی آموزشگاهها در توانبخشی ناشنوایان و نابینایان از موسیقی بهره گرفتند»(زاده محمدی ،۱۳۸۸: ۲-۲۳ ). موسیقی درمانی از سالهای ۱۹۴۰ به عنوان حرفه بالینی درآمریکای شمالی و جنوبی به رسمیت شناخته شد. در سال ۱۹۵۸ اتریش و انگلستان از آن پیروی کردند و پس از آن، دیگر کشورها در اروپا و مناطق دیگر به آن پیوستند. یک برآورد در آلمان مشخص کرد که موسیقی درمانی در۳۷ درصد تمام درمانگاههای روانپزشکی و روانتنی استفاده شده است (گلد و هلد^[۱۲]،۲۰۰۵).
۲-۱-۲ تعریف موسیقی و موسیقی درمانی
هنردرمانی یکی از شیوه های رایج است که در گذشته مورد استفاده بوده است و با توجه به کامل نبودن اثر بخشی درمان دارویی و توجه روزافزون به روش های غیردارویی، هنردرمانی به ویژه موسیقی درمانی بهعنوان یکی از شیوه های رایج درمان مورد توجه قرار گرفته است. (به نقل از خرمآبادی و همکاران،۱۳۹۱). در واقع میتوان گفت موسیقی شکلی از هنر است که احساس، ادراک و شناخت را بدون تکلم و زبان منتقل میکند. استفاده بشر از موسیقی، امری آسان و قابل دسترس بوده است، چون ریتم و ملودی، به عنوان دو رکن اساسی موسیقی، در سرشت انسان وجود داشته است (میرشاهی، ۱۳۸۵).
موسیقی درمانی بیش از هر تکنیک درمانی دیگری با زندگی روزمره مردم آمیخته و با نیاز و احساس آنها عجین شده است. بهطوری که همان خواب و خوراک، خواندن و نیز در هر مکان و محفلی دیده و شنیده میشود. اما علت گرایش و علاقه مردم به موسیقی بهخاطر طبیعت و فطرت آدمی است که مجذوب موسیقی است. ذات محرک موزون موسیقی با فطرت وحدتطلب آدمی پیوندی ناگسستنی دارد. پیوندی که در همه دوره ها و مراحل تمدن بشری در میان همه اقوام دید میشود و گسستگی از آن غیر ممکن است. در مقاطع محدودی از زمان، برخی فرهنگها به لحاظ انحطاط و یا آشفتگی استنباط کوشیدند از آن برحذر باشند، اما در عمل موفق نبودهاند و در عوض بنا بر نیاز فعال روانی طبع بشری به استفاده مطلوب از آن معترف گشتهاند. طبیعت آدمی چه در اساس بیولوژیک و چه در ساختار روانی، مسیری آهنگین و رو به جلویی را میپیماید و ریتم و هارمونی در ساختمان آن ریشه دارد. به همین لحاظ، مجذوب نظم و هماهنگی و کنشهای ریتمیک بیرونی میشود (زاده محمدی ،۱۳۸۸).
انجمن موسیقی درمانی آمریکا (۱۹۹۷) موسیقی درمانی را استفاده از موسیقی برای اهداف درمانی شامل تحدید، ایجاد و تقویت سلامت بدنی ـ روانی تعریف میکند (زاده محمدی، ۱۳۸۸) فرهنگ لغات انگلیسی میراث آمریکا، موسیقی را هنر تنظیم اصوات در زمان، جهت فراهم آوردن ترکیب ممتد و واحد از طریق ملودی^[۱۳] و هارمونی^[۱۴]، ریتم^[۱۵] و طنین ^[۱۶]تعریف میکند (سناریدر و لیندوکویست^[۱۷]، ۲۰۰۶). انجمن موسیقی درمانی استرالیا (۱۹۸۹) تعریف موسیقی درمانی را استفاده برنامه ریزی شده از موسیقی برای اهداف درمانی و رفع نیازهای کودکان و بزرگسالان که به دلیل اجتماعی، عاطفی، بدنی، ذهنی آسیب دیدهاند ارائه میدهد. انجمن حرفه موسیقی درمانگران، موسیقی درمانی را به عنوان ابزار و شبکه های ارتباطی برای ایجاد رابطه متقابل بین بیمار و درمانگر از راه موسیقی و نشانه های موسیقایی تعریف میکند که میتواند هم در وضعیت بیمار و هم در شیوه درمان تغییراتی ایجاد کند. درمانگر با بهره گرفتن از ارتباط خلاق موسیقایی در موقعیت درمانی، تجربههایی بر اساس موسیقی را به وجود میآورد که به اهداف درمانی منجر میشود. (همان)
تأثیر موسیقی درمانی به علت قابلیت آن در نفوذ در الگوهای تفکر و هیجان است که هر دو مورد از پیشنیازهای ضروری تغییر نهایی رفتار هستند. در تحقیقات و نظریهها از این قابلیت به عنوان طبیعت انگیزهای ــ عاطفی موسیقی نام برده میشود. پاسخهای عاطفی و موسیقی از فعالسازی مکانیزمهای تحریکی و درکی منشأ میگیرد. پاسخ آغازین به موسیقی، ترکیبی از فعالیتهای فیزیولوژی و عصبی میباشد. در نتیجه این امر ارزشیابی شناختی نسبت به تجربه موسیقی حاصل خواهد شد. متعاقباً موسیقی میتواند خُلق خاصی را ایجاد کند و یا عاطفه را به جهت دیگر سوق دهد(دیل ایتولی^[۱۸]،۲۰۰۵).
«بنابراین موسیقی درمانی روش درمانی است در تیمی متشکل از پزشکان و روانشناسان و متخصصان که بهطور مشخص از صداهایی شروع میکنند که در مسیر درمان به روند بهبود بیماران کمک کند. تأثیر موسیقی درمانی هم به عوامل عینی و هم به احساسات درونی بیمار بستگی دارد. با وجود این، موسیقی، صدا و ریتم موجب میشود که اتفاقاتی در بدن ما رخ دهد.»(به نقل از طباطبایی فر،۱۳۸۹: ۶۳)
۲-۱-۳ آواز- ملودیک^[۱۹] (MIT)
«تکنیک شناخته شده درمان آواز -ملودیک (MIT) در دهه هفتاد میلادی به عنوان روشی ترمیمی برای بخشی از مسائل گفتاری بزرگسالان زبانپریش به وجود آمده است. در روش (MIT) عبارات و جملات کوتاه در نمونه های ساده آهنگین با آواز خوانده میشود. به موازاتی که بیماران عبارات و جملات را یاد میگیرند آهنگها کم رنگتر و محو میشوند. «روش (MIT)بر پایه این نظریه شکل گرفته که وقتی نیم کره سمت چپ مغز آسیب میبیند میتوان به وسیلۀ اغراق در آواز (ریتم، با تأکید بیان کردن و جملات ملودیک) و با کمک نیمکره راست مغز تکلم را تحریک و تسهیل کرد.» (کراوس و گالونی^[۲۰]، ۱۹۸۲، ص ۱۰۳). روش «MIT » در ترمیم ارتباط کلامی بزرگسالان که درک شنوایی و ثبات هیجانی خوبی دارند مؤثر بوده.(آلبرت، اسپارکر و هلمز^[۲۱]، ۱۹۷۳و ۱۹۷۴) اخیراً این روش در کودکانی که دچار تأخیر زبانی آپاراکسی هستند به کار گرفته شده و نتایج برجستهای به دست آمده است.» (به نقل از پترز اشمیت، ۱۳۸۹:۱۰۵)
MITدرمانی است که بهطور سلسله مراتبی سازمان یافته است. این شیوه در واقع آموزش و تعلیم تولید کلامی با تکرار الفاظ است که عموماً بهطور آهنگین خوانده میشوند و بیمار در همان حین ضرباتی را با دست بهطور ریتمیک میزند. این شیوه ـ که در سال۱۹۷۰ ایجاد شده است ـ از اولین برنامههای درمانی نظاممند زبانپریشی است و امروزه نیز در سراسر جهان در قالب اصلیاش بهکار گرفته میشود. در (MIT )، قواعد عروضی طبیعی یک اصطلاح بههمراه تکیه، تأکید و الگوهای ریتمیک سخن در فواصل ۳ یا ۴ نت، درشتنمایی میشود. بهطور قطع، در این روش خواندن موسیقیهای آشنا مدّ نظر نیست؛ چراکه این موزیکها اغلب بهطور خودکار و خود به خود ایجاد شده و طبعاً فرایندهایی را که متضمن تولید سخنان بدیع هستند را شامل نمیشود. اصطلاحاتی از نظر کارکردی مناسبند که در مکالمات و گفتوگوهای آهنگین روزمره از قبیل صبح بخیر ـ بتوانند به کار برده شوند (موئلن^[۲۲]، میک^[۲۳]، سندکندرمن^[۲۴]، جرارد^[۲۵]، ریبرز^[۲۶]، ۲۰۱۲).
آسیبشناسی زبانی- گفتاری^[۲۷](SLP) از بیمار میخواهد تا اصطلاح تعیین شده را همزمان با حرکت ریتمیک دست چپش با آواز بخواند. رفته رفته حمایت آسیبشناسی زبانی- گفتاری (SLP) کاهش مییابد تا بیمار اصطلاح را بهطور مستقل با لحن موسیقایی به اجرا درآورد. مرحله نهایی جایگزین ساختن آواز صحبت کردن است. اصطلاح مورد نظر گام به گام پیچیده تر میشود که میزان آن به طول اصطلاح و پیچیدگی بیانی آن بستگی دارد (همان منبع).
۲-۱-۴ مکاتب و تکنیکهای موسیقی درمانی
۲-۱-۴-۱ روش نوردوف و رابینز^[۲۸]
نوردوف و رابینز در مطالعاتشان در خصوص کودکان، بالأخص کودکان معلول، شیوهای از موسیقی را به کار بستند که حول تکنیک بداهه نوازی با پیانو تمرکز داشت. هدف اولیه در این روش، گسترش ارتباط با مراجع در زمینه تجربه موسیقی در برانگیختن پاسخهای احساسی و انجام عمل به عنوان نیروی خودسازی تأکید میشود. در این شیوه، معیارهایی برای ارزیابی رفتار مراجع تعیین شده است که وضعیت پاسخهای مراجع به موسیقیهای فیالبداهه، درجات مختلفی از همکاری، مقاومت و ارتباط را نشان میدهد(نوردوف ورابینز،۱۹۷۷).
۲-۱-۴-۲ روش کودالی^[۲۹]
«در روش کودالی به نتخوانی مناسب، یادگیری از روی عادت (بدون فکر) و شنوایی باطنی (مانند تمرین ذهنی ) تأکید میشود. تکنیکهای این روش شامل علائم، بازیها، کف زدنها، خواندن
نتهای موسیقی، نت نویسی ریتمیک و اساساٌ خواندن آواز است. پس از اینکه مهارتها کاملاٌ فرا گرفته شدند مفاهیم ذهنی مطرح میگردند»(اشمیت پترز،۱۳۸۹: ۱۵۹).
۲-۱-۴-۳ روش دالکروز^[۳۰]
این روش شامل مواردی چون شناخت متداول اجزا و هماهنگی حرکتی بدن با موسیقی است. تکنیکی که از حرکت بدن برای ایجاد احساس ریتم موزیکال استفاده میکند که خود با تربیت گوش، نت خوانی و بداههنوازی تواًم است. دالکروز کوشش کرد است روشی ابداع کند که دانش آموزان آن را به طور شنوایی، شفاهی و بدنی تجربه کنند و سپس با خلاقیتی فردی ارائه دهند. راه حلهای این روش، تقویت شنوایی ـ باطنی، تقویت حس ششم و احساس عضلانی است که با ذهن در ارتباطاند و در موسیقی دارای عناصر فضا، زمان و انرژی هستند(همان منبع).
۲-۱-۴-۴ روش بالینی ارف شورلوک^[۳۱]
ارف شورلوک روش خود را در تعلیم موسیقی بر این اساس بنا نهاد که موسیقی، حرکت و گفتار غیرقابل تفکیک هستند. این شیوه به عنوان مدلی توصیف میشود که رکن اصلی یادگیری موسیقی محسوب میشود. اما به همان اندازه کاربردهای مؤثری در زمینه یادگیری اجتماعی و فرهنگی دارد(شارمروک^[۳۲]،۱۹۷۶). در این روش، ریتم، نقطه شروع برای ساخت موسیقی است. ریتمها و آوازها، اجزایی را به وجود میآورند که حالت، مقدمات و کوداها (قطعه تکمیلی و یا پایان دهندهای که به آهنگی اضافه میشود) را همراه میکند. در شیوه شورلورک از شکلهای تکراری موسیقی و سازهای خاص مانند زیلوفون و متالوفون استفاده میشود. مطالعات مختلفی نشان میدهد این روش به طور مؤثری در کارهای بالینی در مورد انواع مختلفی از درمان جویان مانند عقب ماندگان ذهنی، کودکان اتیستیک، افراد دچار آسیب حسی و سالمندان کاربرد دارد (دروان، زمک ری^[۳۳]، ۱۹۸۲).
۲-۱-۴-۵ روش موسیقی و تصویر هدایت شده^[۳۴]
«این تکنیک از تحقیق درباره تکنیکهای بسط ذهنی، که نتیجه تغییرات سطوح شعور خود آگاه است، سرچشمه میگیرد. در این روش، موسیقی بهعنوان واسطه ای در بیداری افکار و احساسات ناخودآگاه به کار میرود و خودآگاهی را به سطوح روشنتر شعور یا عمیقتر آن گسترش میدهد. تأثیر موسیقی درمانی در کاهش فشار هیجانی، تنشها، نگرانیها و عصبیتهای کودکان اختلالات گفتاری بسیار ملموس و روشن است. کودکان در فعالیتهای گروهی فرصت مناسب و ایمنی برای تخلیه احساسات و بروز حالات و افکار خود مییابند؛ بدون آنکه نگران تکلم خود باشند. آوازهای گروهی نگرانی آنها را از تکلم کاهش میدهد و نشاط و شور جلسات گروهی آنها را ناخواسته به تکلم وا میدارد و شور و نشاط جلسات گروهی میل به تکلم و خواندن را میافزاید. نواختن سازهای بادی و خواندن آواز، خواه ناخواه عضلات مرتبط با گویایی و جریان تکلم را در کودکان مبتلا به اختلالات تقویت میکند. کنترل عضلات تنفس، زبان، لب و گونه برای تکلم ضروری است و نواختن سازهای بادی این کنترل را تقویت میکند. آواز خواندن و ریتمیک کردن لغات در این جریان، تکلم را برای آنها آسان میسازد و در نهایت انطباق ریتم آهنگ و آواز خواندن، عضلات صورت آنها را تقویت میکند»(اشمیت پترز،۱۳۸۹: ۱۶۱-۱۶۲).
۲-۱-۴-۶ موسیقی درمانی تکاملی^[۳۵]
موسیقی درمانی تکاملی روش مخصوصی از تکنیکهای موسیقی درمانی است که براساس مدل درمانی پیشرفته بنا شده است. درمان پیشرفته که برای بهبود کودکان دارای آشفتگی عاطفی در مرکز روتلند^[۳۶]آتن و جرجیا^[۳۷]سازمان یافت، نوعی روش روان تربیتی است که در مورد کودکان دچار اختلالات جدی رفتاری و عاطفی به کار برده میشود(ودات آل^[۳۸] : ۲) این روش ابتدا در مورد کودکان بین سنین ۲تا ۸ سال به کار برده شده، اما در مورد کودکان تا ۱۴ سال نیز با موفقیت مورد استفاده قرار گرفته است. موزیک تراپیستی که در زمینه آموزش کودکان دچار آشفتگی عاطفی و اختلالات رفتاری کار میکند با مشکلات انتقال فعالیتها و تمرینهای موسیقی درمانی کلاسیک روبهرو شده و در روشی که مراحل متوالی پیشرفت را هماهنگ میکند تمرین میکند. اصل D.M.T برای کمک به مواجه شدن با این شرایط به وجود آمده و «از آنجایی که مهارتهای موزیکی مانند دیگر مهارتها ایجاد میشود، لذا موزیک تراپیستهایی که از روشD.M.T استفاده میکنند باید استعدادهای موزیکال کودکان در سنین مختلف را بهمنظور برنامه ریزی مناسب درمانی در سطح عملکرد، مورد توجه قرار دهند.»(به نقل از اشمیت پترز،۱۳۸۹:۱۶۲-۱۶۳)
۲-۱-۵ برتری نیم کرهای در درک موسیقی
«نقش برتری نیم کره در توانایی های متعددی که سخن گفتن از جمله آنهاست، به اثبات رسیده است. برخی از جوانب موسیقی که با پدیده برتری نیمکره مرتبط اند عبارتند از توانایی اجرای موسیقی که در برتری نیمکره راست دیده میشود و دیگری برتری نیمکرهای در زمینه درک موسیقی است. تحقیقات نشان داده است در کسانی که موسیقی را حسی و غیرآکادمیک پیگیری میکنند، نقش در درک موسیقی، برعهده نیمکره راست مغز است، حال آن که در موسیقیدانان حرفهای نیمکره چپ این نقش را بر عهد میگیرد. طبق فرضیه ارائه شده در درک موسیقی ابتدا نیمکره راست وارد عمل میشود و برتری مییابد و به تدریج با افزایش دانش موسیقی در فرد، این برتری به نیمکره چپ تغییر مکان میدهد»(کریچلی و هنسون^[۳۹]، ۱۹۷۷؛ به نقل از ناظمپور، ۱۳۸۸).
«نیمکره راست مسئول پردازش و تشخیص و تمییز زمان به فواصل و ریتم است. شناخت ملودی در موسیقیدانانها در نیمکره راست صورت میگیرد. افرادی که لوپ تمپورال راست را برداشتهاند، آسیب چشمگیری در درک طنین موسیقی در مقایسه با برداشتن لوپ تمپورال قدامی راست و نیز در تشخیص اطلاعات آهنگین در مقایسه با بیشتر افراد سامل یا یک قسمت از گیجگاهی قدامی چپ اشکال دیده میشود. بنابراین درک طنین موسیقی در نیمکره راست صورت میگیرد، پس خلاصه نیمکره چپ برای ریتم و ارزیابی اجرای معنایی موسیقایی (یعنی تشخیص و بازشناسی ملودیها) و نیمکره راست برای درک ملودیک در زیر و بم طنین تخصیص یافته است. بر اساس اطلاعات بهدست آمده از مطالعات میتوان ساختار مناطق اولیه شنوایی را مشخص کرد. سیگنالهای شنوایی در مسیر شنوایی بالا رونده از راه ساقه مغزی مستقیماً در کرتکس اولیه شنوایی واقع در جیروس تمپورال فوقانی گسترش یافته و پراکنده میشوند. از اینجا، اجزای محرکهای شنوایی به مناظق حاشیهای لوب تمپورال و دیگر مناطق دورتر کورتکس که توسط شبکه های عصبی یا اجزای موسیقیایی در ارتباط هستند، انتقال مییابند. تفاوتهای نیمکرهای نقش عمدهای را در خصوص درک موسیقی ایفا میکند، اما در عین حال پدیده وابستگی بین نیمکرهای نیز غیر قابل انکار است، زیرا نیمکره چپ برای پردازش ساختار فواصل نیازمند عملکرد صحیح نیمکره راست میباشد. در جریان عادی شنیدن یک قطعه، ساختارهای نظیر تالاموس در پدیده شنوایی- بینایی و سیستم لیمبیک در تأثیرات احساسی، فعالانه درگیر هستند»( استریتر^[۴۰]، ۲۰۰۵، به نقل از طباطبای فر،۱۳۸۹).
۲-۱-۶ موسیقی درمانی و عصبشناختی
عملکرد موزون دستگاه عصبی، در سه سطح مختلف اعمال میگردد:

1. 1. الگوی موزون: این الگو در ارسال سیگنالهای عصبی مشاهده میشود.

1. 1. ادراکاتی که از محرکهای موزون محیطی و فعالیتهای موزون درونی حاصل میشود مانند نور یا امواج صوتی با حرکات موزون، مثل تکلم و تنفس.

1. میان کنش بین سیستم عصبی و سایر دستگاه های بدن که دارای وزن بیولوژیکی هستند. شاید این فعالیت موزون سیستم عصبی است که حس درک و وزن را در ما پدید میآورد(ناظم پور،۱۳۸۸). مطالعاتی که در زمینه کاربرد موسیقی در کار بالینی است بر نمایش نوع و قدرتمندی تغییرات فیزیولوژیک ایجاد شده در ارگانیسم انسانی متمرکز است که با تغییر در محرکهای موسیقیایی ظاهر میشود. چنین مطالعهای تازه نیست. در اواسط دهه۱۹۳۰، بعد از بازبینی پیشینه توسط جربی در ارتباط با اثرات موسیقی بر فرایندهای فیزیولوژیک دسیرنرو فاین^[۴۱] نتیجه گرفتند که موسیقی:

لی می و ویلسون (٢٠٠٨) در مطالعه مروری مداخلات مرتبط با درمان آزردگی وجودی در ارتباط با بیماری‌های تهدیدکننده زندگی، نشان دادند که هدف کلی مداخلاتی مثل گروه درمانی حمایتی-بیانگر^[۱۸۷]، گروه درمانی شناختی-وجودی، روان‌درمانی گروهی متمرکز بر معنا^[۱۸۸] و مداخلات معنا محور^[۱۸۹] و غیره ایجاد فضایی حمایتی برای کمک به آن‌ها جهت سازگاری با نیازهای بیماری و ارتقای کیفیت زندگی‌شان و مقابله با منابع فشار روانی ناشی از سرطان و یافتن معنای شخصی‌شان و پاسخ به سؤالات وجودی بیماران مبتلا بوده است و علی‌رغم وجود برخی محدودیت‌ها تا حدودی در تخفیف آلام وجودی این بیماران موثر بوده‌اند لیکن تنها به نیازهای بیماران پرداخته‌اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کیسان، بلاچ، اسمیت، کلارک، میاچ، اِکین، رنجری و اسنایدر (۲۰۰۳) در مطالعه‌ای تحت عنوان«اثربخشی روش گروه درمانی شناختی وجود گرا بر بهبود وضعیت خلق و نگرش ذهنی زنان مبتلا به مراحل غیر منتشر سرطان که مشغول دریافت شیمی‌درمانی بودند» به این نتیجه رسیدند که شیوه گروه درمانی وجودگرا باعث کاهش اضطراب و افسردگی و بهتر شدن روابط خانوادگی بیماران شد و در مجموع این روش را مفید ارزیابی کردند.
بریتبارت (۲۰۰۳) در مطالعهای تحت عنوان اثربخشی گروه درمانی وجودی در مداخلات درمانی افراد مبتلا به سرطان بیان کرد؛ در گروههایی که افراد درگیر بیماریهای مزمن میگردند، به مرور زمان معنا و امید خود را از دست داده و دچار افسردگی میگردند. لذا درمانهای وجودی برای کاهش افسردگی و افزایش امید این دسته از بیماران یکی از مناسبترین شیوه های درمانی است.
مطالعات رواندرمانی انجام‌شده در خارج از کشور:
اسکویلی ^[۱۹۰]و همکاران (۲۰۱۲) در مطالعه‌ای تأثیر امید در سلامتی بیماران مبتلا به ایدز را مورد بررسی قرار دارند . آن‌ها با بهره گرفتن از مقیاس خود گزارشی بعلاوهی آزمایش نمونه خون بیماران مبتلا به ایدز، میزان سلامتی آن‌ها را پس از امید درمانی ارزیابی کرده و به این نتیجه رسیدند که افزایش امید منجر به افزایش سلامتی در این بیماران می‌گردد.
بلیر^[۱۹۱](۲۰۰۴) در تحقیقی تحت عنوان بررسی تأثیر امیدواری در گروه درمانی نشان داد که امیدواری که نوعی احساس امکان‌پذیر بود، یک رویداد یا رفتار مطلوب در آینده است، عامل مهم در روان‌درمانگری فردی و گروه درمانی به حساب می‌آید.
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱ مقدمه
در این فصل نوع مطالعه، جامعه مورد بررسی، ملاکهای انتخاب شرکت‌کنندگان در پژوهش، حجم نمونه و روش محاسبه آن، متغیرهای پژوهش و نحوه سنجش آن‌ها، روش جمع‌ آوری داده ها و تجزیه و تحلیل آن‌ها، شیوه انجام کار و ملاحظات اخلاقی به تفضیل مطرح شده است. همچنین سرفصل محتوای جلسات درمانی در انتهای فصل به اختصار بیان شده است.
۳-۲ روش مطالعه
در این پژوهش از طرح تک موردی^[۱۹۲]استفاده شده است. یک آزمایش تک موردی که گاهی آن را آزمایش تک آزمودنی^[۱۹۳] یا آزمایش سریهای زمانی^[۱۹۴] نامیده‌اند، آزمایشی است که مشتمل بر تحقیق فشرده بر روی یک فرد یا تعدادی از افراد است که به عنوان یک گروه واحد در نظر گرفته میشوند. همان طور که توماس کراتوچویل توضیح داده است، طرحهای تک موردی «مشتمل بر تحلیل فشرده در ارگانیزم های واحد» است. آزمایشهای تک موردی به خوبی متناسب با پژوهشهای اصلاح رفتار است که در مشاوره، روان‌درمانی، مراقبتهای درمانگاهی و پژوهشهای مربوط به مواد مخدر به وفور یافت میشود (گال، بورگ و گال،٢٠٠۵؛ ترجمه نصر و همکاران، ١٣٨۶).
آزمایشهای تک موردی را نباید با پژوهش موردی^[۱۹۵] معادل دانست. هرچند هر دو به مورد معطوف‌اند، ولی از نظر طرح و هدف با یکدیگر تفاوت زیادی دارند. پژوهشهای موردی به یک عمل آزمایشی وسیعتر (معمولاً یک برنامه به مقیاس بزرگ) میپردازد که در یک موقعیت میدانی اجراشده و به شدت بر داده‌های کیفی تکیه دارد (گال، بورگ و گال،٢٠٠۵؛ ترجمه نصر و همکاران، ١٣٨۶).
در این مطالعه از طرح AB که مبنای طرحهای تک آزمودنی است، استفاده شد. پژوهشگر این طرح را از طریق انتخاب یک شرکت‌کننده برای آزمایش، یک یا چند رفتار هدف، اندازه های رفتارهای هدف و یک عمل آزمایشی شروع میکند. سپس رفتار هدف به طور مکرر در خلال دوره خط پایه اندازه گیری میشود (A). سرانجام عمل آزمایشی (B) هنگامی که پژوهشگر به اندازه گیری رفتار هدف ادامه میدهد، اجرا میگردد.
اگر تفاوت بین میانگین اندازهگیریهای A و B از نظر آماری معنادار باشد، میتوانیم نتیجه بگیریم که یک تغییر پایا از مرحله خط پایه تا مرحله عمل اتفاق افتاده است. این طرح فقط باید هنگامی مورد استفاده قرار گیرد که هیچ جانشین مناسبی موجود نباشد یا اینکه پژوهشگر آن را به عنوان یک مطالعه مقدماتی انجام دهد تا به دنبال آن آزمایشی با طرحی دقیقتر اجرا کند (گال، بورگ و گال،٢٠٠۵؛ ترجمه نصر و همکاران، ١٣٨۶).
به عنوان یک قاعده کلی، در هر مرحله از یک طرح تک موردی باید طول و تعداد اندازه گیری‌ها تقریباً مساوی باشد، در غیر این صورت، عدم تعادل، تحلیل آماری و تفسیر اثرهای عمل آزمایشی را پیچیده میکند (گال، بورگ و گال،٢٠٠۵؛ ترجمه نصر و همکاران، ١٣٨۶). با وجود محدودیتهای این طرح در مقایسه با بقیه طرحها، از تاریخچه های موردی غیرآزمایشی درباره اثرات درمان، شواهد بهتری ارائه میکند (بیابان‌گرد،١٣٨۶).
در این پژوهش از دو خط پایه اولیه، ادامه خط پایه در مرحله درمان طی سه مرحله و دو خط پایه پیگیری استفاده شده است؛ بنابراین، متغیر وابسته بیست روز قبل و سرانجام در جلسه آغازین پیش از اجرای متغیر آزمایشی، به منظور اندازه گیری خطوط پایه مورد اندازه‌گیری قرارگرفته و نتایج آن با سه مرحله اندازه گیری در فرایند درمان و پایان مداخله و سرانجام دو مرحله پیگیری، مورد سنجش قرار گرفت.
دلیل استفاده از این طرح در این پژوهش، در دسترس نبودن تعداد زیاد نمونه ها در هنگام مطالعه، غیراخلاقی بودن بازداری درمان در مرحله خط پایه و تلاش برای بازگرداندن مراجعان به وضعیت قبل درمان است (لانتز، گریگور ٢٠٠٠، گال، بورگ و گال،٢٠٠۵؛ ترجمه نصر و همکاران، ١٣٨۶).
همچنین از آنجایی که طرحهای تک موردی به آزادی و فردیت مراجع احترام میگذارند و بودن و هستی مراجع را غنا می‌بخشد، بسیاری از وجودگرایان این طرح را ارزشمند تلقی میکنند (فرانکل،۱۹۹۶؛ کوندرات،۱۹۹۲؛ لانتز،۱۹۷۹، ۱۹۸۶،۲۰۰۱، می، ۱۹۸۳؛ یالوم، ۱۹۸۰؛ نقل از لانتز، ۲۰۰۴). لازم به یادآوری است، درعین‌حال که طرحهای تک آزمودنی از نوع A-B-A-B و طرح با خط پایه چندگانه^[۱۹۶] روش های کاملتری از پژوهشهای تک آزمودنی محسوب میشوند، اما به دلایل زیر از این روشها استفاده نشد:
استفاده از این روشها فرایند نمونهگیری را دشوار کرده و لذا احتمال ریزش را بالا میبرد.
روش اندازه گیری مکرر برای جمعیت خاص این پژوهش مناسب نبود، چرا که این جمعیت شرایط روحی مناسبی برای تکمیل مکرر پرسشنامه را نداشتند و اجرای پرسشنامه به صورت مکرر در جلسات اولیه درمان، ایجاد رابطه درمانی بین مشاور و مراجع را مختل می‌کرد و مانع از برقراری ارتباط درمانی میگشت.
روش های یادشده، بیشتر جهت اندازه گیری مشکلات رفتاری قابل‌مشاهده کاربرد دارد.
۳-۳ جامعه آماری و گروه نمونه
جامعه آماری این پژوهش شامل زنان مبتلا به HIV مثبت بود. گروه نمونه سه نفر از بین زنانی که در زمان نمونه‌گیری (زمستان ۱۳۹۲) جهت مشاوره و درمان پزشکی خود به کلینیک سبزه پرور کرج (وابسته به دانشگاه علوم پزشکی البرز) مراجعه و آمادگی لازم جهت شرکت در طرح مداخله را دارا و واجد شمول بودند، براساس از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند.
۳-۳-۱ ملاک‌های شمول:
– داشتن دامنه سنی بین ۲۰ تا ۳۵ سال
– گذشتن بیش از یک سال از زمان تشخص ابتلا به HIV مثبت
– مجرد بودن در هنگام اجرای پژوهش (مطلقه، فوت همسر، مجرد)
– کسب نمره بالاتر از خط برش (>30) پرسشنامه نشانگان افت روحیه کیسان و همکاران (۲۰۰۴)
– داشتن حداقل مهارت کلامی لازم و آمادگی برای شرکت در جلسه رواندرمانی داشته باشند (براساس نتایج مصاحبه تشخیصی اولیه).
– عدم علائم افسردگی در زنان مبتلا براساس اندازه‌گیری پرسشنامه افسردگی بک ویرایش دوم (BDI-II) به منظور تشخیص افتراقی بین افسردگی و نشانگان افت روحیه.
۳-۳-۲ ملاک‌های عدم شمول:
– ابتلا افراد به هر نوع بیماری جدی دیگر به غیر از HIV (شامل سل، هپاتیت و ….).
– استفاده از هرگونه خدمات روان‌درمانی و مشاوره در زمان اجرای پژوهش و یا قبل از آن.
-وضعیت جسمانی نامناسب و ممانعت آن برای شرکت در جلسات.
– استفاده از داروهای روان‌پزشکی.
– علائمی حاکی از وجود اختلال جدی در محور III, II, I راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی (DSM IV) با توجه به مراجعه به پرونده‌های پزشکی بیماران.
۳-۴ روش نمونه‌گیری و حجم نمونه
با توجه به موضوع و نوع مطالعه، شرکت‌کنندگان پژوهش با بهره گرفتن از روش «نمونه‌گیری مبتنی بر هدف» انتخاب شدند. نمونه‌ها از بین بیماران مراجعه‌کننده به مرکز بهداشتی-درمانی سبزه پرور انتخاب شدند. از بین افرادی که برای شرکت در جلسات شناخت درمانی هستینگر آمادگی داشتند با توجه به معیارهای شمول و عدم شمول تعداد ٣ نفر به مطالعه دعوت شدند. مداخله به مدت ۱۰ جلسه ۹۰ دقیقهای یک بار در هفته برای هر فرد به صورت جداگانه اجرا شد و کل فرایند اجرا ۶ ماه به طول انجامید.
۳-۴-۱ شرکت‌کننده اول:
زینب ۳۵ ساله و اهل حصارک کرج، تحصیلات سیکل و از طبقه اقتصادی-اجتماعی متوسط برخوردار بود. او در سن ۱۶ سالگی ازدواج کرده ولی همسر او حدوداً ۴ سال پیش در اثر مصرف بیش از حد مواد و مبتلا شدن به بیماری HIV مثبت در زندان و عود این بیماری و پایین آمدن بیش از حد میزان CD4، فوت کرده بود. او در حال حاضر مجرد و دارای ۲ فرزند یک دختر به نام ستاره ۱۴ ساله و یک پسر به نام کوروش ۱۷ ساله بود. زینب حدوداً ۶ سال پیش علائم این بیماری را در خود دیده بود؛ تب شدید، عرق مداوم بر بدن، ضعف بدنی، حالت تهوع و حالاتی مانند آنفولانزا ولی چون آگاهی از این بیماری نداشت متوجه آن نشده بود بعد از گذشت بیش از یک سال در اثر عود علائم و آگاهی از این که همسر او به HIV مبتلا بوده است به مشاوره مراجعه کرده و بعد از دادن آزمایش متوجه بیماری خود شده بود. نمره نشانگان افت روحیه زینب در اندازه گیری اولیه ۴۸ بود که بالاتر از نقطه برش قرار داشت. نمره تحریفات شناختی او هم ۴۰ بود.
۳-۴-۲ شرکت‌کننده دوم:
بهار خانمی ۳۰ ساله و در نظرآباد کرج سکونت داشت. تحصیلات بهار دیپلم بود. در حال حاضر شغلی نداشت و خانه‌دار بود. از نظر اقتصادی- اجتماعی در سطح متوسطی قرار داشت. او در سن ۱۸ سالگی ازدواج کرده بود ولی همسرش به علت اعتیاد شدید، از دست دادن کبد خود و مبتلا شدن به این بیماری از طریق روابط نامشروع فوت کرده بود. او فرزندی نداشت. بهار از طریق رابطه با همسرش دچار این بیماری شده بود که حدوداً ۴ سال از مبتلا شدن به این بیماری می‌گذشت. او بعد از آگاهی یافتن به بیماری همسر سریعاً به مشاوره مراجع کرده و بعد از نمونه‌گیری از مبتلا شدن به این بیماری آگاهی یافته بود. نمره نشانگان افت روحیه بهار در اندازه گیری اولیه ۵۸ بود که بالاتر از نقطه برش قرار داشت. نمره تحریفات شناختی او هم ۳۵ بود.
۳-۴-۳ شرکت‌کننده سوم:
لیلا، ۲۵ ساله ساکن عظیمیه کرج، دارای تحصیلات دیپلم و خانواده او از سطح اقتصادی-اجتماعی خوبی برخوردار بودند. او شغلی نداشت و از طریق رابطه جنسی با دوست پسر خود به این بیماری مبتلا شده بود و حدوداً دو سالی از مبتلا شدن به این بیماری می‌گذشت. پدرش تاجر و مادرش خیاط بود. او بیان می‌کند که زمانی که با دوست پسر خود بوده با او رابطه‌ی جنسی داشته ولی بعد از مدتی (به دلایلی که در ادامه ذکر خواهد شد) دوست پسر خود را رها می‌کند و به او اعلام میکند که با او نخواهد بود، دوست پسر لیلا بعد از شنیدن حرف او و مطمئن شدن از این که لیلا دیگر با او نخواهد بود بعد از اتمام دوستی با یک تماس در همان سال به او میگوید آزمایش خون بدهد و او به بیماری HIV مبتلا شده است. لیلا هم که از همه چیز بی‌خبر بوده به مشاوره میرود و طی آزمایشهای مکرر در طی یک سال یک دفعه متوجه می‌شود که به این بیماری مبتلا شده است. نمره نشانگان افت روحیه لیلا در اندازه گیری اولیه ۵۵ بود که بالاتر از نقطه برش قرار داشت. نمره تحریفات شناختی او هم ۳۹ بود.
۳-۵ مکان و زمان انجام تحقیق
محل نمونه‌گیری مرکز بهداشتی-درمانی سبزه پرور بود که در زمستان ۱۳۹۲ و بهار ۱۳۹۳ صورت گرفت.
۳-۶ متغیرها و شیوه سنجش آن‌ها

پارامترهای به روز کن.

پارامترهای و را به روز کن

تا زمانی­که به معیار توقف برسد. (همگرایی)

در هر مرحله الگوریتم (جدول ۳-۱) یک تابع سازگاری برای ارزیابی موقعیت ذره­ها استفاده می­ شود. برای مدل کردن گروه، هر جزء n در یک فضای چند بعدی بر اساس مقادیر موقعیت (xⁿ_t) و سرعت (νⁿ_t) که خیلی به اطلاعات بهترین موقعیت محلی()، بهترین همسایگی() و بهترین کلی() وابسته هستند، حرکت می­ کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(۳-۱)
(۳-۲)
ضرایب ووووزن­هایی را به نفوذ داخلی، بهترین کلی، بهترین محلی، و بهترین همسایگی وقتی که سرعت جدید تعیین می­ شود، اختصاص می­ دهند. به صورت معمول نفوذ داخلی به مقدار کمی کمتر از ۱ تنظیم می­ شود،ومقادیر صحیح ثابتی هستند که نشان دهنده مولفه­های “شناختی” و “اجتماعی” هستند. با این حال نتایج مختلفی با اختصاص دادن نفوذهای مختلف حاصل می­ شود. برای مثال بعضی روش­ها بهترین همسایگی را در نظر نمی گیرند و را برابر صفر می­گذارند. با توجه به کاربرد و مشخصه­های مسئله وزن­دهی این پارامترها می ­تواند به حاصل شدن نتیجه بهتر منجر شود. پارامترهای r₁، r₂ وr₃ بردارهای تصادفی هستند که به صورت کلی یک تعداد عدد تصادفی یکسان بین ۰و۱ هستند. ذرات در PSO برای تابع سازگاری بررسی می­شوند، که به عنوان واریانس کلاس بین توزیع­های شدت تصویر تعریف می­ شود.
در شروع سرعت ذرات برابر ۰ قرار داده می­شوند و موقعیت­شان به صورت تصادفی داخل مرزهای فضای جستجو تنظیم می­ شود. فضای جستجو به تعداد سطح روشنایی L وابسته است که برای یک تصویر سطح خاکستری ذرات بین ۰ و ۲۵۵ گسترش می­یابند. بهترین کلی و بهترین همسایگی به صورت اولیه با بدترین مقادیر ممکن مقدار­دهی می­شوند که بر اساس طبیعت مسئله محاسبه می­شوند. پارامترهای دیگر که احتیاج است تنظیم شوند عبارت است از اندازه جمعیت و معیار توقف. اندازه جمعیت برای بهینه­سازی برای بدست آوردن یک راه حل کلی خوب در یک بازه زمانی محدود قابل قبول، بسیار مهم است. معیار توقف می ­تواند براساس مسئله یک عدد از پیش تعیین شده تکرارها باشد.
تصویردودویی بخش­بندی شده توسط الگوریتمPSO در شکل ۳-۲- نشان داده شده است.
الف
ب
شکل۳-۳. الف) تصویراصلی و بخش­بندی شده نمونه اول
ب) تصویراصلی و بخش­بندی شده نمونه دوم
۳-۳- عملیات ساختاری
همانطور که در شکل ۳-۲ مشاهده می­ شود بخش­بندی حاصل از PSO علاوه بر بطن راست و چپ شامل اجزای دیگر هم می­ شود برای اینکه ما از خروجی این مرحله برای خودکار کردن روش پیمایش تصادفی استفاده می­کنیم پس نیاز است که اجزای غیر از بطن راست و چپ تا حد ممکن از تصویر حذف شوند. برای رفع این مشکل از آنجایی که بطن راست و چپ از اجزای بزرگ تصویر هستند ما از عملیات ساختاری استفاده کردیم.
عملیات ساختاری به عملیاتی گفته می‌شود که بر روی تصاویر باینری یا مقیاس خاکستری اعمال شده و هدف از آن ایجاد تغییر و یا تصحیح در اجزا داخل یک تصویر می­باشد. این عملیات معمولا به عنوان یک مرحله پیش پردازش انجام می­ شود. از مهمترین عملیات ساختاری عبارتند از: عملیات افزایش، عملیات فرسایش، عملیات گشودن، عملیات بستن.
عملیات افزایش و فرسایش: منظور از عملیات افزایش عملیاتی است که باعث افزایش ابعاد اجزاء داخل تصویر به اندازه یک یا چند پیکسل می‌گردد. در اثر این عمل ممکن است نقاطی که از یک تصویر در اثر عواملی چون تاثیر نویز یا اعمال حد آستانه نامطلوب جا افتاده است، تصحیح گردند. مثلا ممکن است دو جزء از تصویر به یکدیگر متصل گردند. الگوریتم اعمال فیلتر افزایش به یک تصویر باینری بدین صورت است که تمامی نقاط سیاه تصویر بررسی شده در صورتیکه حداقل یکی از همسایگان انتخابی نقطه مورد بررسی سفید باشند، نقطه مزبور نیز سفید خواهد شد در غیر اینصورت سیاه باقی خواهد ماند.
عملیات فرسایش دقیقا عکس عملیات افزایش است. در این عملیات معمولا نقاط ناخواسته حذف می‌شوند و سایر اجزا تصویر نیز به اندازه یک یا چند پیکسل نازکتر خواهند شد. در یک تصویر باینری تمامی نقاط سفید تصویر بررسی شده در صورتیکه حداقل یکی از همسایگان انتخابی آن سیاه باشد، آن نقطه نیز سیاه خواهد شد.
عملیات ساختاری گشودن و بستن: از ترکیب­های مختلف دو عملیات افزایش و فرسایش می‌توان عملیات دیگری ایجاد کرد. مهمترین این عملیات، عملیات گشودن و بستن است. در عملیات گشودن اجزایی از تصویر که از یک اندازه تعیین شده کوچکتر باشند حذف می‌شوند بدون آنکه ابعاد سایر اجزا تغییر کند. در عملیات بستن نیز نواحی جا افتاده تصویر بدون تغییر در ابعاد سایر اجزا ترمیم می­گردند. عملا در صورتیکه ابتدا عملیات فرسایش و سپس افزایش بر یک تصویر اعمال شود، نتیجه، عملیات گشودن خواهد بود اما اگر ابتدا افزایش و سپس فرسایش اعمال گردد، عملیات بستن حاصل خواهد شد.
در این تحقیق برای از بین بردن مشکل حضور عضلات پاپیلاری در بخش بندی بطن چپ و همچنین از بین بردن اجزای کوچک تصویر از آنجائیکه که بطن راست و چپ جزء اجزای بزرگ تصویر هستند، از عملیات های ساختاری استفاده می­کنیم (شکل ۳-۳). روش ما برای انتخاب خودکار نقاط برچسب دار به این ترتیب است که، توسط روش PSO بخش­بندی اولیه را انجام داده و سپس توسط عملیات­های ساختاری بقیه تصویر بجز بطن راست و چپ را از تصویر حذف کرده و در نهایت مرکز اجزای تصویر باینری بخش­بندی شده به عنوان نقاط پیش­زمینه و یک نقطه به صورت تصادفی از قسمت سیاه تصویر به عنوان پس زمینه انتخاب می شود و به این صورت نقاط برچسب دار برای شروع کار الگوریتم پیمایشگر تصادفی به صورت خودکار مشخص می­ شود. همانطور که در شکل۳-۳ هم دیده می­ شود اگر مرکز اجسام را به عنوان نقاط برچسب دار انتخاب کنیم این باعث می­ شود که این نقاط در عضلات پاپیلاری بطن چپ و در قسمتی که اشتباها به عنوان بطن راست بخش­بندی شده است قرار نگیرد.
الف
ب
شکل۳-۴. الف) نتیجه بخش­بندی توسط PSO و ساختار عملیاتی نمونه اول ب) نتیجه بخش­بندی توسط PSO و ساختار عملیاتی نمونه دوم
تصویر تا حد زیادی در این مرحله بخش­بندی شده است ولی به علت نازک بودن دیواره بطن راست این بخش­بندی در قسمت بطن راست از دقت کافی برخوردار نیست برای حل این مشکل از روش پیمایشگر تصادفی بهبود داده شده به عنوان بخش­بندی کننده نهایی استفاده کردیم. استفاده از تصویر بخش­بندی شده به جای تصویر اصلی باعث افزایش سرعت و دقت روش ارائه شده می­ شود. از آنجایی که در روش پیمایشگر تصادفی از اختلاف شدت روشنایی برای بخش­بندی استفاده می­ کند و از آنجایی که در تصاویر قلبی قسمت­ هایی وجود دارد که تباین مشابه یا نزدیک با قلب دارد این روش به تنهایی نمی تواند بخش­بندی دقیق را انجام دهد و همچنین دقت بخش­بندی به صورت زیاذی وابسته به انتخاب نقاط برچسب دار زمینه می­باشد، چون بخش­بندی را بر اساس شباهت پیکسل­ها با نقاط بر چسب دار انجام می­دهد حال اگر نقطه بر چسب دار در پس­زمینه تصویر در محلی قرار گیرد که تباین مشابه یا نزیک به بطن­ها را داشته باشد بخش­بندی به صورت درستی انجام نخواهد شد به این دلیل ما ابتدا تا جایی که ممکن است قسمت­ های اضافی را از تصویر حدف می­کنیم.
۳-۴- روش پیمایشگر تصادفی
در الگوریتم پیمایشگر تصادفی کاربر نقاط شروع هر ناحیه تصویر که مربوط به شی مجزا در تصویر است مشخص می­ کند. هر نقطه شروع توسط کاربر برچسب­گذاری می­ شود. این مرحله رامی­توان به صورت خودکار همانطور که در قسمت ۲-۳ آورده شده انجام داد. الگوریتم پیمایشگر تصادفی، کلیه نقاطی را که برچسب ندارند را با احتمال رسیدن به هر نقطه بر چسب دار از نقطه شروع و یافتن بزرگترین احتمال، نشانه گذاری می­ کند. بدین منظور از یک بردار k عنصر استفاده می­ شود که هر عنصر احتمال رسیدن از نقطه شروع به برچسب هر ناحیه تفکیک شده توسط کاربر را نشان می­دهد.
برای هر تصویر یک گراف با تعداد ثابتی راس و لبه فرض می­ شود بطوریکه به هر لبه وزنی با مقدار حقیقی نسبت داده می­ شود که متناسب با احتمال عبور پیمایشگر تصادفی از آن لبه می­باشد. بدون توجه به ابعاد داده ­ها برای هر عنصر اساسی تصویر از پیکسل، و برای گراف از اصطلاح گره یا راس استفاده می­ شود. احتمال اینکه پیمایشگر تصادفی به یک نقطه شروع برچسب گذاری شده برسد دقیقا برابر حل مسئله دیریکله با اعمال شرایط مرزی در نقاط شروع است بطوریکه نقطه شروع مورد نظر برابر ۱ قرار داده شود در حالیکه بقیه نقاط صفر هستند.
راه حل مسئله دیریکله برای یک گراف دلخواه دقیقا برابر با توزیع پتانسیل الکتریکی روی رئوس مدار الکتریکی که دارای مقاومت­هایی هستند متناظر با معکوس وزن­ها در گراف بطوریکه شرایط مرزی بوسیله منبع ولتاژ که پتانسیل الکتریکی را در رئوس مرزها تثبیت می­ کند فراهم می­ شود.
ارتباط پیمایش تصادفی روی گراف­ها با تئوری مدار گسسته در واقع بدین صورت است که برای محاسبه احتمال اینکه پیمایشگر تصادفی با شروع از نقطه v_i ابتدا به نقطه برچسب گذاری شده x_i برسد کافی است مسئله مدار الکتریکی معادل با مسئله دیریکله را حل کرد. برای این کار لازم است پتانسیل کلیه نقاط شروع به جز نقطه مورد نظر را برابر صفر قرار داد. سپس به کمک منبع ولتاژ، پتانسیل نقطه مورد نظر را روی مقدار واحد تثبیت کرد. پتانسیلی که بر روی هر نقطه برچسب گذاری نشده ایجاد می­ شود احتمال رسیدن پیمایشگر از آن نقطه به نقطه برچسب گذاری شده مورد نظر را نشان می­دهد. پتانسیل­های الکتریکی را می­توان به کمک حل یک دستگاه معادلاتی تنک بدست آورد.
تابعی که مسئله دیریکله را برای شرایط مرزی خاص حل می­ کند معروف به تابع هارمونیک است. شکل ۳-۴ عملکرد تابع هارمونیک را برای یک گراف ۴ ۴ با وزن­های واحد هنگامی که سه نقطه برچسب­گذاری شده داریم نشان می­دهد.
شکل۳-۵. محاسبه احتمال اینکه پیمایشگر تصادفی با شروع از نقطه v_i ابتدا به نقطه برچسب گذاری شده x_i برسد کافی است مسئله مدار الکتریکی معادل با مسئله ترکیبی دیریکله را حل کرد.
از دیگر ویژگی­های الگوریتم پیمایش تصادفی موارد زیر هستند:
هر ناحیه تفکیک شده متناظر با یک نقطه بر چسب گذاری شده است.
K احتمال بدست آمده برای هر پیکسل برابر میانگین وزن دار بردارهای kتایی احتمال برای پیکسل­های همسایه است بطوریکه وزن­ها توسط پیمایشگر تعیین شده است.
مسئله دارای یک جواب واحد می­باشد.
الگوریتم پیمایش تصادفی اولین بار در زمینه بینایی ماشین به منظور طبقه ­بندی بافت پارچه مورد استفاده قرار گرفت. اخیرا از زمان متوسط برخورد پیمایشگر تصادفی با مرزهای شی مورد نظر برای تعیین شکل هندسی مرزهای شی استفاده شده است.
در روش پیمایش تصادفی، هر پیمایشگر تصادفی بر روی یک پیکسل قرار می­گیرد و اولین پیکسل­هایی که پیمایشگر به آن­ها می­رسند در نظر گرفته می­ شود، این الگوریتم در عمل غیر قابل اجرا است. خوشبختانه به کمک رابطه بین پیمایشگر تصادفی و نظریه پتانسیل روشی ساده و راحت برای محاسبه احتمال ها برای ما فراهم می­ کند.
در این بخش الگوریتم از سه جهت مورد تحلیل قرار می­گیرد:
تولید وزن­های گراف
ایجاد دستگاه معادلاتی مربوطه برای حل مسئله

همان طور که از نتایج حاصل مشخص است بکارگیری مکانیزم تعدیل و تفسیر نظرات کاربران و ترکیب آن با مدل پایه TrustWalkerباعث بهبود عملکرد سیستم گردیده است. به صورت کاملا واضح و مشخص، بکارگیری این مکانیزم در سطح کلیه کاربران با کاهش چشمگیر میران خطای RMSE از مقدار ۱٫۱۵۸ به مقدار ۱٫۰۶۳ همراه بوده است همچنین درصد پوشش به میزان ۰٫۳۵% بهبود نشان می­دهد. در خصوص میزان معیار F-measure که عملکرد کلی سیستم را نشان می دهد تغییر مقدار ۰٫۸۱۶ به ۰٫۸۳۵ نشان دهنده بهبود قابل توجه عملکرد سیستم در تمامی ابعاد می­باشد.
نتایج مشابهی نیز در خصوص بکارگیری مکانیزم تعدیل و تفسیر نظرات کاربران برای مجموعه داده ­های مرتبط با کاربران تازه وارد حاصل شده است و نشان دهنده بهبود عملکرد سیستم خصوصا در زمینه کاهش میزان خطای RMSE و افزایش دقت پیش بینی امتیازات کاربران تازه وارد به آیتمهای مختلف می­باشد. میزان بهبود خطای RMSE برای تمامی کاربران و خصوصا کاربران تازه وارد در مدل توسعه یافته به نسبت مدل پایه TrustWalker به وضوح در نمودار شماره ۵-۱ قابل مشاهده می­باشد، همچنین درصد پوشش نیز اندکی رشد و افزایش نشان می دهد اما تاثیر اصلی بر روی کاهش خطا رخ داده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نمودار ۵-۱ : مقایسه نتایج خطای RMSE و درصد پوشش مدل پایه و مدل توسعه یافته در خصوص کاربران تازه وارد و تمامی کاربران با بکارگیری مکانیزم تعدیل و تفسیر نظرات کاربران
در نمودار زیر مقدار معیار F-measure برای تمامی کاربران و کاربران تازه وارد بر اساس نتایج مدل پایه TrustWalker و همچنین مدل توسعه یافته به تصویر کشیده شده است. همان گونه که مشخص است میزان معیار F-measure، با بکارگیری مکانیزم تفسیر نظرات کاربران رشد قابل ملاحظه­ای را نشان می­دهد که به صورت کلی می­توان نتیجه گرفت بکارگیری این مکانیزم تاثرات مثبتی را در مدل توسعه یافته به همراه داشته است.
نمودار ۵-۲ : مقایسه نتایج معیارF-measure مدل پایه و مدل توسعه یافته در خصوص کاربران تازه وارد و تمامی کاربران با بکارگیری مکانیزم تعدیل و تفسیر نظرات کاربران
۵-۸-۵- بررسی تاثیر بکارگیری انواع روش های ترکیبی برای انتخاب کاربران و پیمایش شبکه
همان گونه که در فصل پیشین بیان گردید بکارگیری روش های ترکیبی، همانند ترکیب پالایش گروهی مبتنی بر کاربر و روش های مبتنی بر اعتماد جهت پیمایش شبکه اعتماد میان کاربران و انتخاب ایشان می ­تواند باعث پاسخگویی سیستم به طیف وسیعتری از کاربران و همچنین کاهش میزان خطا گردد، از اینرو در مدل توسعه یافته با توجه به نتایج تحقیق [۱۹] از روش های ترکیبی “وزن­دار” و “مخلوط” که از عملکرد بهتر و دقت بالاتری برخوردار می­باشند جهت بکارگیری در مدل توسعه یافته استفاده شده است.
۵-۸-۵-۱- نحوه محاسبه امتیاز رابطه موجود میان کاربران
در مجموعه داده epinions با توجه به تعداد بالای کاربران (تعداد ۷۵۸۸۸)، امکان محاسبه میزان دقیق اعتماد میان هر دو کاربر، مطابق فرمول شماره ۳۰ به دلیل حجم بالای محاسباتی مقدور نمی ­باشد لذا تنها برای زوج >کاربر,کاربر< های موجود در جدول WOT(شبکه اعتماد موجود میان کاربران) این محاسبه صورت می­گیرد که نتایج حاصل در جدولی مشابه جدول WOT و تحت نام WOT_Calculated نگهداری می­ شود.
محاسبه تشابه میان کاربران برای زوج >کاربر,کاربر< های موجود در جدول WOT مطابق فرمول شماره ۱ صورت می گیرد و پس از انجام نرمال سازی و تغییر محدوده نتایج به بازه ]۱,۰[ به همراه نتایج موجود در جدول WOT_Calculated جهت محاسبه روش ترکیبی وزن دار (فرمول شماره ۳۱) و همچنین روش ترکیبی مخلوط (فرمول شماره ۳۲) مورد استفاده قرار می­گیرد. لازم به ذکر می باشد در این تحقیق مقدار پارامتر ، ۰٫۳ در نظر گرفته شده است.
۵-۸-۵-۲- بررسی تاثیر بکارگیری روش های ترکیبی در عملکرد سیستم برای تمامی کاربران
برای آنالیز و تحلیل تاثیر بکارگیری روش های ترکیبی بر روی معیارهای میزان خطا، دقت و درصد پوشش، در مقابل روش­های مبتنی بر اعتماد خالص^[۱۱۱]آزمایشی تدارک گرفت تا بتوان مقایسه دقیقی میان نتایج حاصل از اجرای الگوریتم مدل توسعه یافته در هریک از حالات مورد نظر بدست آورد. برای انجام اینکار عملکرد سیستم برای ۴ حالت مختلف زیر مورد ارزیابی قرار گرفت.
WOT-Binary: در این حالت از مجموعه داده WOT متشکل از اطلاعات رابطه اعتماد میان کاربران به صورت مقادیر ۰ یا ۱ برای انتخاب تصادفی همسایگان استفاده می­گردد. در این روش احتمال انتخاب هر یک از همسایگان کاربر u یکسان می باشد و تفاوتی میان کاربران وجود ندارد.
WOT-Real : در این روش از مجموعه داده WOT_Calculated متشکل از مقادیر محاسبه شده رابطه اعتماد میان کاربران برای انتخاب تصادفی همسایگان استفاده شده است. لازم به توضیح می باشد مقادیر اعتماد به صورت مقادیر اعشاری و در بازه ]۱,۰[ می­باشد. در این حالت انتخاب کاربران باز هم به صورت تصادفی صورت می­گیرد ولی احتمال انتخاب هر یک از همسایگان کاربر u لزوما یکسان نیست.
وزن­دار­ (Alpha-Weighted): در این حالت از مجموعه داده­ای متشکل از ترکیب مقادیر اعشاری اعتماد میان کاربران و مقادیر اعشاری تشابه کاربران با یکدیگر، بر اساس فرمول شماره ۳۱ استفاده می­گردد­.
مخلوط­(Mixed)­ : در این حالت از مجموعه داده­ای متشکل از ترکیب مقادیر اعشاری اعتماد میان کاربران و مقادیر اعشاری تشابه کاربران با یکدیگر بر اساس فرمول شماره ۳۲ استفاده می­گردد­.
توضیح مهم: در ۳ روش آخر­، جهت پیمایش حداکثری شبکه اعتماد میان کاربران و افزایش احتمال یافتن جواب توسط الگوریتم­، انتخاب دقیق همسایگان کاربر u بر اساس امتیاز متعلقه به هر یک از ایشان مد نظر قرار نگرفته است چراکه این امر باعث پیمایش مسیرهای مشخصی از شبکه و طبیعتا کاهش درصد پوشش می­گردد لذا همچنان از روش انتخاب تصادفی استفاده شده است­. برای پیاده سازی مکانیزم انتخاب تصادفی کاربران و همچنین استفاده از امتیاز متعلقه به هر یک از کاربران از دو مکانیزم زیر کمک گرفته شده است.
پالایش بر اساس یک مقدار تصادفی^[۱۱۲](RF): در این روش یک عدد تصادفی در بازه ]۱,۰[ از سیستم اخذ و سپس همسایگان یک کاربر که امتیاز یا مقدار رابطه اعتماد آنها از این مقدار تصادفی بزرگتر یا مساوی باشد در یک لیست قرار می­گیرند و سپس به صورت تصادفی از میان آنها یکی گزینش می­ شود.
پالایش بر اساس میانگین امتیاز رابطه^[۱۱۳](AF): در این روش ابتدا میانگین امتیاز یا اعتماد روابط میان یک کاربر با همسایگانش محاسبه می­ شود و سپس از میان همسایگانی که امتیاز یا میزان اعتماد آنها بیشتر یا مساوی میانگین باشد به صورت تصادفی یکی گزینش می­ شود.
با توجه به توضیحات فوق نتایج حاصل از انجام آزمایش در هریک از حالات فوق در قالب جدول شماره ۵-۱۱ ارائه می­گردد.
جدول ۵-۱۱ : نتایج حاصل از اجرای روش های ترکیبی در مقابل روش مورد استفاده در مدل پایه

مجموعه داده مورد ارزیابی

چگونگی شبکه میان کاربران(اعتماد خالص- ترکیبی)

Coverage

RMSE

Precision

F-measure

epinions-sample

WOT-Binary
۹۵٫۷۰
۱٫۱۵۸
۰٫۷۱۱
۰٫۸۱۶

epinions-sample

WOT-Real-RF

۸۵٫۰۱

۱٫۱۲۱

۰٫۷۲۰

۰٫۷۷۹

epinions-sample

WOT-Real-AF

• مدیریت تغییر

مدیریت تغییر از عوامل دیگر موثر در موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور می‌تواند باشد. سازمان‌های دانش محور به استقبال تغییر می‌روند و در برابر آن مقاومت نمی‏کنند و سازماندهی مجدد امری رایج در این‌گونه سازمان‏ها می‏باشد (OECD, 2000).شاخص‌های مدیریت تغییر عبارتند: احساس منفعت کارکنان از تغییر، اندازه‌ای که کارکنان تغییرات را مشروع و مناسب برای سازمان به منظور رسیدن به اهدافش می‌باشد (تناسب)، احساس نیاز به تغییر، جذابیت تغییر برای فرد، تدوین استراتژی تغییر و حمایت کارکنان از تغییر.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• استراتژی و اهداف

استراتژی و اهداف یکی دیگر از عوامل اصلی برای موفقیت مدیریت دانش در سازمان‏های دانش محور می‏باشد. تعیین مؤثرترین استراتژی دانش برای یک سازمان به منظور پیروی کردن به عنوان یک موضوع مهم در ادبیات مدیریت دانش ظاهر شده است. دانش دارایی اصلی سازمان‏های دانش محور می‏باشد و اتخاذ استراتژی دانش مناسب یکی از عوامل تعیین کننده در موقعیت رقابتی سازمان می‏باشد. استراتژی دانش را یک جزء اصلی از استراتژی کسب و کار باید در نظر گرفت. استراتژی کسب و کار اهداف سازمان و نحوه رسیدن به آن‌ها را بیان می‏کند (Maier & Remus, 2002; Earl, 2001 ) .
چانگ^[۴۲] و همکارانش (۲۰۰۹) مهم‌ترین عامل موفقیت مدیریت دانش را ارزش‌ها و مأموریت سازمان معرفی می‏ نمایند که شامل اهداف سازمانی، قابلیت انجام پروژه، اولویت‌ها، می‏شود. اگر مدیریت دانش هم راستای ارزش‌های سازمان نباشد از پشتیبانی خوبی برخوردار نخواهد بود. با توجه به ادبیات موضوع اتخاذ استراتژی مدیریت دانش و همسوسازی آن با استراتژی کسب و کار؛ میزان حمایت و پشتیبانی استراتژی مدیریت دانش از یک مسئله حیاتی کسب و کار از دیگر موارد قابل ذکر در این بعد می‌باشد. میزان حمایت کارکنان دانشی و خبره سازمان از استراتژی مدیریت دانش و ترسیم دورنمای سازمان دانش محور را می‌توان به عنوان شاخص‌های دیگر این عامل مهم در نظر گرفت.

• فرآیندهای مدیریت دانش

استقرار کامل فرآیندهای مدیریت دانش یکی از عوامل تأثیرگذار در موفقیت مدیریت دانش ذکر شده است ( Holsapple and Joshi, 2000; Bhatt,2000; Wong & Aspinwall , 2005; and Akhavan & Jafari , 2006). مدیریت دانش طیف انواع مدیریت دانش از کسب، خلق و کدگذاری تا توزیع و بهره برداری را در بر می‏گیرد (Chen& Lin, 2004). خلق و کدگذاری دانش لزوماً منجر به بهبود عملکرد یا ایجاد ارزش نمی‏شود (Alavi & Leidner , 2001). ارزش ‏تنها زمانی ایجاد می‏شود که دانش در سازمان به اشتراک گذاشته شود و زمانی که مورد نیاز است به کاربرده شود. بنابراین مزیت رقابتی نه تنها به خلق دانش بستگی دارد، بلکه مهم‌تر از آن توزیع و کاربرد دانش می‏باشد (Liao et al, 2010).
برای فرآیندهای مدیریت دانش مدل‌های مختلفی بیان شده است ( Holsapple and Joshi, 2000; Bhatt,2000; Wong & Aspinwall , 2005; Liebowitz, 2001; Jashapara, 2004; and Lee & Lan , 2011)، لیکن فرایند خاصی برای سازمان دانش محور یافت نشد. این تحقیق بر مبنای ادبیات موضوع فرایند های شناسایی و اعتبار سنجی دانش، سازماندهی دانش، اشتراک گذاری دانش، به کار گیری دانش، نوآوری دانش و تجاری سازی دانش را به عنوان چرخه مدیریت دانش به منظور موفقیت مدیریت دانش در این‌گونه سازمان‌ها پیشنهاد می‌کند.
نوآوری برای جلوگیری از مرگ زودرس سازمان‏های دانش‏محور امری لازم و ضروری است. نوآوری از دانش موجود برای سازمان پول و ثروت می‏آفریند. در نو‏آوری حرف اساسی را تولید ثروت می‏زند. هدف نوآوری استفاده بهینه از دانش به منظور تولید محصول و ارائه خدمات جدید است که منجر به بهبود و بقای وضعیت فعلی سازمان می‌شود (OECD, 2000).یک جامعه شناس در همین خصوص اشاره می‌کند جهانی شدن اقتصاد و تشدید رقابت‏های جهانی، تقاضای دانش را افزایش داده و رفتارهای نو آورانه را تقویت نموده است (پور عزت و همکارانش، ۱۳۸۹).
نوآوری دانش به عنوان موتوری است که افزایش درآمد به همراه خود می‌آورد، به ویژه اینکه نوآوری عنصر بقای سازمان‌های دانش محور می‌باشد. همچنین نوآوری دانش نقش مهمی در توسعه محصولات و ارائه خدمات جدید در سازمان‌های دانش محور دارد. از سویی توانایی سازمان‌های دانش محور در بازاریابی و تجاری سازی دانش و همچنین توانایی ان‌ها برای شناسایی، اشتراک گذاری دانش و نوآوری دانش را تسهیل می کند (Yang, 2005).
مطالعات اخیر، تجاری سازی دانش را به عنوان بنیان استراتژی و موفقیت سازمان‌های دانش محور نشان داده است. تجاری سازی دانش، همان فرایند انتقال دانش به صنایع موجود یا کسب‏و کارهای جدید است. به عبارت دیگر تجاری سازی دانش با پروردن یک ایده آغاز وبا توسعه ایده و نوآوری به سمت تولید (محصول و خدمات) و در نهایت فروش آن به مشتری (صنعت، استفاده کننده نهایی) تمام می‌شود. ( Kasch & Dowling , 2008 and Wong et al , 2007) .
منظور از تجاری سازی، انتقال دانش جدید، اثبات یک مفهوم یا فناوری و کاربرد آن در محیط اقتصادی است و هدف اصلی تجاری سازی انتقال دانش است (پور عزت و همکارانش، ۱۳۸۹). ایجاد بسترهایی برای تجاری سازی دانش، علاوه بر فراهم‏آوردن ارزش‏های اقتصادی قابل توجه برای سازمان‏ها، منجر به رشد اقتصادی و فنی جامعه می‏شود. از آنجا که به بازار رسانیدن یک محصول می‌تواند تضمین کننده موفقیت و بقای سازمان ‏ها باشد، تجاری سازی دانش به عنوان یک عامل حیاتی مطرح می‏شود (Toivonen, 2006).
بر اساس مطالب ذکر شده، چارچوب پیشنهادی تحقیق بر اساس عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش شناسایی شده در سازمان‌های دانش محور به صورت زیر در نظر گرفته شده است :
شکل ۳-۱-چارچوب پیشنهادی مدیریت دانش بر مبنای عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور

۳-۹-روایی و پایایی ابزار اندازه گیری

دو معیار عمده برای آزمون صحت و خوب بودن شاخص‌ها، روایی و پایایی است. به طور کلی، ارزیابی روایی و پایایی همیشه فرآیندی ذهنی می‌باشد. برای داشتن نتایجی پایا، مجموعه داده‌ها به روایی بالایی وابسته می‌باشند (شایان، ۱۳۸۷) .

۳-۹-۱- روایی ابزار اندازه گیری

یک ابزار اندازه گیری مانند پرسشنامه در صورتی از روایی برخوردار است که پرسش‌ها یا عناصر موجود در آن به میزان کافی حوز ه ها یا جنبه‌های مفهومی را که قصد اندازه گیری آن را دارد، پوشش دهد. در نتیجه روایی بستگی به این امر دارد که محققان چگونه عناصر مورد اندازه گیری را به منظور پوشش حوزه محتوایی متغیری که قرار است اندازه گیری شود، تعیین و یا ایجاد کرده‌اند. روایی به طور کمی قابل ارزیابی نیست و به طور انتزاعی به وسیله محققان مورد قضاوت و ارزیابی قرار می‌گیرد (Zang et al. ,2000 ). پرسشنامه این پژوهش بر مبنای مطالعه دقیق و تطبیقی در خصوص عوامل اصلی موفقیت و عناصر تشکیل دهنده آنان از دیدگاه محققان و نویسندگان گوناگون تدوین گردیده است؛ سپس عوامل و شاخص‌های بدست آمده با چند خبره مدیریت دانش به بحث گذاشته شد و اصلاحاتی اعمال گردید. پس از آن از خبرگان در خواست گردید در خصوص توانایی سنجش هر یک از شاخص‌ها نسبت به عامل موفقیت مورد نظر و همچنین میزان اهمیت هر یک از عوامل حیاتی موفقیت مدیریت دانش در سازمان‌های دانش محور بر اساس طیف لیکرت اظهار نظر نمایند. نتایج حاصل از نظر خواهی در فصل چهارم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

۳-۹-۲- پایایی ابزار اندازه گیری

پایایی عبارت است از اینکه یک آزمایش، آزمون یا هر روش اندازه گیری به چه میزان در صورت تکرار آن به یک نتیجه واحد نائل خواهد شد روش ثبات یا سازگاری داخلی از آنجائیکه تنها نیازمند یک نظارت است و از طرف دیگر بهترین روش تخمین پایایی است، کاملاً برای مطالعات میدانی مناسب است. ثبات یا سازگاری داخلی یک مجموعه از عناصر مورد اندازه گیری، اشاره به میزان و درجه‌ای دارد که آن عناصر در آن مجموعه با یکدیگر همگن و متجانس اند. ثبات یا سازگاری داخلی را می‌توان با بهره گرفتن از یک ضریب پایایی مانند آلفای کرونباخ تخمین زد (Zang et al. , 2000) ، لذا در این پژوهش از این روش استفاده شده است.
ضریب آلفای کرونباخ بین (۰) و (۱) نوسان دارد که بر اساس آن، هرچه این مقدار این ضریب به عدد (۱) نزدیک‌تر باشد، نشان دهنده هم سازی بیش‌تر گویه های یک مقیاس می‌باشد. به عنوان یک قاعده کلی، حد نصاب و به عبارتی مقدار لازم آلفا برای یک شاخص را ۷۰/ در نظر می‌گیرند و چنان چه مقدار ضریب آلفا بزرگ‌تر و یا مساوی ۷۰/ بود، ابزار اندازه گیری از پایایی بالایی برخوردار بوده و در این صورت بهتر می‌توان به نتایج آن اعتماد کرد (حبیب پور و صفری، ۱۳۸۸). از این رو با توجه به مقدار آلفا ۹۴۸/ .که از ۷۰/ بالاتر می‌باشد، می‌توان گفت که اجزای درونی (یعنی تمام شاخص‌ها و عوامل) دارای همبستگی قابل قبولی با همدیگر هستند، به عبارت دیگر ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) به کار گرفته شده در این تحقیق از پایایی برخوردار می‌باشد. نتایج تجزیه و تحلیل در جدول شماره ۳-۲ ارائه شده است. نتیجه این محاسبه نشان می دهد که تمامی شاخص‌ها و عوامل حیاتی موفقیت از ضریب پایایی بالایی برخوردارند و در نتیجه نیازی به حذف هیچ یک از عوامل حیاتی و شاخص‌های ان‌ها وجود ندارد.
جدول ۳-۲-آزمون آلفای کرونباخ

Cronbach’s Alpha
N of Items

.۹۴۸
۹۳

.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده‌ها